Zonder TTT naar het rijexamen: ‘’ik denk dat ik nu nog zenuwachtiger ben’’

Het CBR heeft per 1 april de tussentijdse toets (TTT) tijdelijk afgeschaft vanwege de lange wachttijden voor rijexamens. De maatregel moet de druk verlichten, maar zorgt juist voor zorgen bij rijscholen en leerlingen. Wordt het nu niet juist moeilijker om te slagen? Is het middel erger dan de kwaal?

Zenuwachtige blikken, knikkende knieën. De klok aan de muur tikt tergend langzaam verder. Kandidaten stoppen hun telefoon en sleutels in metalen kluisjes, hun ogen schieten steeds terug naar het scherm waar de examennummers verschijnen.

Ook Meike Rob (17) telt af naar die dag. Op 15 juli mag ze afrijden, maar zonder tussentijdse toets. Daar baalt ze van. “Met een tussentijdse toets weet je al een beetje wat je kunt verwachten, en nu heb ik echt geen idee.” 

Om de oplopende wachttijden voor praktijkexamens terug te dringen, is de tussentijdse toets (TTT) per 1 april tijdelijk geschrapt. Tijdens deze toets kun je je bijzondere verrichtingen alvast afvinken, zodat je die op het examen niet meer hoeft te doen. Ook ervaar je hoe het is om examen te doen. Volgens het CBR ligt het slagingspercentage na een TTT rond de 60%, terwijl dit bij kandidaten zonder TTT ongeveer 47% is. Toch werd besloten om de toets voorlopig te schrappen.

Volgens Wessel Agterhof, teamleider woordvoering bij het CBR, zijn de eerste signalen positief. “We zien dat de wachttijden op de meeste locaties echt al aan het afnemen zijn.” Door het schrappen van de TTT komen er maar liefst 75.000 extra examenplekken vrij. “Het is een maatregel die we liever niet nemen, omdat het ten koste gaat van een kwalitatief goed product. Maar we hopen zo het probleem definitief aan te pakken: structureel kortere wachttijden, en geen gedoe meer vanaf volgend jaar,” aldus Agterhof. 

Ook Ramzi Outhman, vicevoorzitter van de Vereniging voor Rijscholen en Instructeurs (VVRI), steunt de maatregel. “Wij gaan ervan uit dat een rijschool voldoende deskundigheid heeft om leerlingen goed te beoordelen en voor te bereiden op het examen.” 

De lange wachttijden bij het CBR zijn al jaren een probleem. In 2018 werd al gesproken over maatregelen, omdat het streven van zeven weken wachttijd niet werd gehaald. Toen de coronapandemie uitbrak, konden honderdduizenden examens niet doorgaan. De gevolgen daarvan zijn nog altijd voelbaar. 

Eerder werd geprobeerd het slagingspercentage te verhogen om zo het aantal herexamens te verminderen. “Alleen harder werken met meer mensen lost het probleem niet op. Het is belangrijk dat het slagingspercentage omhoog gaat,” schreef het CBR al in maart 2021. 

Volgens het CBR zijn er ruim 6.600 rijscholen die praktijkexamens reserveren. Daar zitten goede opleiders tussen, maar ook scholen met zeer lage slagingspercentages. Zo’n 1.500 rijscholen hebben een slagingspercentage van onder de 30 procent – dat betekent dat slechts 1 tot 3 van de 10 leerlingen in één keer slaagt. Die herexamens zorgen voor veel extra druk op de examenplanning. Als juist deze scholen hun leerlingen beter voorbereiden, zijn drastische maatregelen zoals het schrappen van de TTT misschien niet eens nodig. 

Maar dat bleek onvoldoende. Op initiatief van politieke partij DENK, en met steun van de Tweede Kamer, besloot het ministerie de TTT per 1 april 2025 tijdelijk op te schorten. Deze maatregel, samen met andere acties, moet leiden tot een gemiddelde wachttijd van zeven weken. Tot 1 april 2026 levert dat naar verwachting ruimte op voor zo’n 75.000 extra examens. 

“Het is een kwalitatief goed product, maar als die slagingspercentages niet stijgen, moet je op een gegeven moment andere maatregelen nemen om de wachttijden blijvend te verlagen,” zegt Agterhof over het schrappen van de TTT. “Dan is dit voorlopig het laatste middel dat op korte termijn écht effect kan hebben.” 

“Het slagingspercentage mag en moet op dit moment niet afnemen,” zegt Outhman. “Als een leerling moeite heeft met bijzondere verrichtingen of invoegen, moet daar meer op geoefend worden. Dan zijn extra lessen nodig. Een instructeur moet nu nóg beter zijn best doen.” 

De kluisjes, de tikkende klok, het scherm met de nummers, het blijft het moment van de waarheid. Maar dit jaar, voor leerlingen als Meike, nét iets spannender dan anders. 

Voor haar is het nu echt aftellen. Op 15 juli mag ze afrijden, zonder tussentijdse toets. “Bij die bijzondere verrichtingen moet je al op hele kleine dingen letten, en als er dan iets fout gaat, dan denk ik meteen: nou, dit wordt hem niet,” zegt ze. “Ik denk dat ik zonder tussentijdse toets nog zenuwachtiger ben.” 

Bron foto: Pexels