Hoe Jurjan zijn ervaring omzette in professionaliteit: ‘ik heb geen mooie one-liners, anders had ik wel een zelfhulpboek geschreven.’

Hoe pak je het leven weer op als je het gevoel hebt dat al het gras voor je voeten is weggemaaid? Als het lijkt alsof alles in elkaar is gestort? Door te blijven praten met mensen als slachtoffer én om die stof te gebruiken als professional. Maar hoe werkt dat, je eigen ervaring gebruiken om advies te geven aan anderen? Jurjan weet er alles van. Als adolescent kreeg hij te kampen met depressies, werd hij verslaafd aan alcohol, en als dat nog niet genoeg was, kwam hij ook nog in het ziekenhuis terecht met diabetes en reuma. ‘Een genetisch gelukspakketje’, aldus Jurjan.

Aan de buitenkant is er niets van te merken. Met zijn casual gekleed voorkomen: een bruin jasje, strakke zwarte jeans en een wit shirt met Japanse letters oogt Jurjan als een gebruikelijke jongeman van 33. Wat er op zijn shirt staat? ‘Dat weet ik niet, maar waarschijnlijk is het minder indrukwekkend dan dat het lijkt.’

Hindernissen

Wie zeker weten wel meer indruk maakt dan op het eerste oog te zeggen valt, is hij. Het zaadje werd geplant met een erfelijke vorm van depressie. Als jonge tiener kon Jurjan al niet zijn draai vinden op school, zo vertelt zijn beste vriend Gijs: ‘Ik weet nog dat we een keer moest lopen naar het sportveld voor gym, en ik liep achteraan. Ik keek achter me, en daar zag ik hem lopen. Lang haar, Kurt Cobain-shirt aan.’ Jurjan vertelde zo nu en dan over zijn depressieve gedachtes aan Gijs. Die wist zich geen houding te geven: ‘Ik dacht toch: het is gewoon ‘talk’, ‘teenage angst’, een beetje interessant doen.’ Het alcoholprobleem waar Jurjan later mee te kampen kreeg, kwam voort uit het gedrag van zijn ouders en broer. ‘Het (drinken) was heel normaal thuis. De band met mijn ouders was daardoor wel.. ja, het waren echt geen vervelende mensen maar er was toch een bepaalde afstand daardoor. Omdat iedereen liever naar het middel wilde (grijpen) dan bij elkaar zijn.’

Van kwaad naar erger

De aanleiding voor het drankprobleem van Jurjan was zijn MBO-opleiding toentertijd, die hij ‘een mengelmoes van journalistiek en marketing’ noemt. De opleiding was niets voor hem en hij voelde zich dan ook erg slecht. Op school liet Jurjan echter niets merken van zijn interne strijd. ‘Je gaat een soort dubbelleven leiden, want je wilt op school niet gezien worden als iemand die drinkt of verslaafd is. Je gaat je daar heel schuldig over voelen, waardoor je eigenlijk nog meer weg wilt drinken.’ Ook zijn naasten wisten niet altijd raad met hem. Gijs: ‘Je bent jong. Je hebt nog helemaal geen idee van wat geestesziektes zijn en de complexiteit daarvan. Hij werd gedwongen om af te kicken toen hij meermaals in het ziekenhuis belandde. Overigens niet alleen voor psychische klachten: in zijn middelbare schooltijd werd hij gediagnosticeerd met diabetes. Daardoor was hij heel vaak niet aanwezig op school, vertelt Gijs. Toch weigerde Jurjan zijn insuline in te nemen. Vervolgens kreeg hij te maken met reuma. Ook heeft hij, na een periode met zelfmoordgedachtes, als twintiger een poging tot suicide gedaan. ‘Die is dus niet gelukt, maar dat wist je misschien al’, vertelt hij gekscherend. Vanwege deze poging heeft 3 dagen lang op de intensive care gelegen. Het vele alleen zijn in het ziekenhuis heeft hem gevormd, maar geen discipline geleerd, vertelt hij.

Aanleiding

Maar hoe heeft het zo ver kunnen komen? Wat was het eerste dominosteentje dat de andere dominosteentjes ook liet vallen? Jurjan geeft een duidelijke verklaring voor het begin van zijn psychische lijdensweg: ‘Toen ik 7 jaar was, begon ik veel vragen te hebben over de dood. Dat kwam ook omdat mijn opa toen overleed.’ Toch bleek dat proces complexer in elkaar te zitten dan in eerste instantie werd gedacht. ‘Er is verder onderzoek gedaan. Daaruit bleek dat toen ik heel jong was, mijn andere opa toevallig ook overleden was. Toen zijn mijn ouders ook een lange tijd bezig geweest om voor mijn oma te zorgen. Maar ja, eigenlijk was ik toen nog echt een baby. Ik had dus mijn ouders nodig en die waren er niet. En dan krijg je dus een soort van lichte vorm van een hechtingstoornis.’

Ervaringsdeskundigheid en @ease

Deze obstakels en de hierbij geleerde discipline hebben hem gevormd tot een waardig ervaringsdeskundige. En nu kan hij, met @ease, iets met deze belevingen doen dat hem voldoening geeft. Als vrijwilliger met ervaringsdeskundigheid spreekt hij, offline en online, met jongeren over wat hen dwars zit, en probeert hij ze advies te geven. Jongeren die hun hart willen luchten kunnen altijd binnenlopen op het kantoor van @ease, aan de Jufferenwal in Zwolle. Hij heeft een aantal lessen geleerd die hij ook wil meegeven aan anderen: ‘Ik heb geen mooie one-liners, anders had ik wel een zelfhulpboek geschreven. Maar ik heb wel geleerd dat je uiteindelijk nooit weet wat er bij iemand speelt. Voel je niet beschaamd om te vragen hoe het met iemand gaat en wat er speelt. Alles lijkt heel snel goed te gaan met ons aan de buitenkant. Wees ook gewoon eerlijk naar jezelf en durf jezelf in de spiegel aan te kijken. Ik ben er heilig van overtuigd dat je aan een groot aandeel patronen iets kan veranderen. Daar moet je jezelf voor durven aankijken.’ Hij wisselt deze ervaringskennis graag uit met de jongeren die hun hart willen luchten bij @ease. Hij ziet zijn belevenissen daarom nu meer als iets om trots op te zijn. ‘De leukste gesprekken zijn de gesprekken waarbij je je eigen ervaring kan gebruiken en die erkenning hebt van ‘‘hey, dat herken ik.’’’

Toekomstplannen

Jurjan ziet een toekomst voor zich met nog meer terugkoppeling aan zijn verleden. Hij begint in september met een HBO-opleiding ervaringsdeskundigheid om de ‘officiële diploma’s’ te hebben. Ook heeft hij plannen om een suïcide-praatgroep op te zetten. ‘Eigenlijk wil ik echt in de specialiteit gaan zitten van suïcide. Ik heb ook zo mijn visies voor hoe zorg beter kan. Dus ik wil me daar meer voor inzetten. Het zit echt heel erg in mijn persoonlijkheid om mensen te helpen, en ik vind het ook gewoon belangrijk dat mensen een plek hebben waar ze naartoe kunnen