Norma zet haar ervaringsdeskundigheid in als re-integratiecoach: ‘Ik heb een voelspriet voor onrecht’

Norma Alberts heeft een bewogen jeugd en adolescentie gekend. In haar schoolcarrière onderging zij pesterijen. Haar ouders waren, op emotioneel gebied, afwezig. Als twintiger kwam zij, vanwege haar psychische klachten, terecht in de WAO. ‘Zo had ik mijn leven toen ook helemaal niet voorgesteld’, vertelt ze. Haar emotionele bagage heeft ze kunnen omzetten in ervaringsdeskundigheid, wat goed van pas komt op haar werk als werkcoach bij een re-integratiebedrijf. In een politiek klimaat waarin mensen van buitenaf onder een vergrootglas liggen, haalt zij kracht uit het begeleiden van statushouders met hun re-integratie.

Hallo Norma. Hoe zou jij je eigen persoonlijkheid omschrijven?

‘Ik heb een voelspriet voor onrecht, en ik ben heel erg perfectionistisch. Ik ben een doorzetter, ik geef niet snel op, en ik bijt me ergens volledig in vast. Iemand die goed voor anderen kan zorgen maar minder goed voor zichzelf. Humor om dingen te relativeren en heel erg gedreven in mijn carrière.’

Wat houdt jouw werk als re-integratiecoach precies in?

‘Ik ondersteun onder anderen mensen die in de bijstand zitten en statushouders die nog bezig zijn met inburgering. Ik help hen met hun terugkeer op de arbeidsmarkt. Ik heb zelf de draad opgepakt nadat ik ontwrichting heb meegemaakt, en ik leer om dat nu op een professionele manier in te zetten. Ik heb altijd gevonden dat mijn werk iets moet bijdragen.’

Je hebt ontwrichting meegemaakt, vertel je. Op wat voor manieren?

Als kind werd ik gepest. Soms kwam ik thuis met blauwe plekken, maar mijn ouders grepen niet in. Ze waren emotioneel niet altijd beschikbaar. Ik heb depressies meegemaakt vanwege gebeurtenissen uit het verleden. Ik had last van lichamelijke en psychische klachten. Ik kon het allemaal geen plekje geven, waardoor ik uitviel op werk. Ik kwam terecht in de WAO. Ik had het gevoel dat ik waardeloos was, niets waard en het komt nooit meer goed. Dit is het. Ik zit thuis en ik kan niks.’

Hoe heb je je leven weer op de rit gekregen?

‘Professionele hulp zoeken was voor mij de eerste stap.  Ik ben bij de huisarts geweest en daar heb ik verteld hoe slecht het me ging. Zij heeft mij toen in laten schrijven bij de dagbehandeling op de psychiatrische afdeling in het ziekenhuis. Ik had dagbehandeling in groepsvorm. We hadden creatieve therapie, drama-therapie, je had groepsgesprekken, maar ook individuele gesprekken met een psychotherapeut of medicijnen. Al die therapieën moeten dan uiteindelijk ervoor zorgen dat je beter gaat voelen. Ik denk ook dat ik letterlijk weer in beweging kwam: ik ging zwemmen. Dat deed mij heel veel goed. Ik deed eerst eigenlijk helemaal niks meer, omdat ik heel veel pijn had en moe was. Toen de therapie was afgelopen, heb ik nog een aantal maanden thuis gewerkt om mijn ritme en conditie op te bouwen. Toen heb ik op een gegeven moment het UWV gebeld om te zeggen dat ik me beter wilde melden. Dat vonden ze heel raar, want dat gebeurde nooit. Dat kon in eerste instantie ook niet. Daar heb ik wel een knauw van gekregen, want dat deed iets met mijn motivatie, maar ik heb het doorgezet. En toen ben ik dus uiteindelijk op gesprek geweest bij het UWV. Daar is uiteindelijk het balletje gaan rollen en ben ik weer op zoek gegaan naar werk.’

Wat is precies de werkwijze die je hanteert tijdens een traject van begeleiding?

‘Als ik iemand voor het eerst zie, dan stel ik mezelf eerst even voor. Dan vertel ik wie ik ben: getrouwd en moeder. En om een beetje het ijs te breken, vraag ik ook zulke dingen ook aan diegene tegenover mij. Ik werk dan een lijstje af met allerlei vragen over opleiding, werkachtergrond, dat soort dingen. Het tweede gesprek gaan we dan dieper in op werkervaring. Wat zijn iemands dromen? Wat zijn uw plannen in Nederland? Ik bouw het wel op.’

Wat zijn de lessen die je een client tijdens een gesprek meegeeft?

‘Ik heb een client die een depressie heeft doorgemaakt. Wat ik hem op het hart heb gedrukt is dat hij nooit zijn excuses moet maken voor het feit dat hij een depressie heeft, want het is niet iets dat je kiest, en het is heel hard werken om er weer uit te komen. Een onderdeel van mijn reis als ervaringsdeskundige is dat ik aan zelfonthulling doe, dus ik heb hem verteld dat ik weet waar die doorheen gaat omdat ik het zelf heb meegemaakt. Ik kijk ook naar de kleine stapjes die iemand maakt. Deze meneer was bijvoorbeeld gestopt met roken, wat sowieso al lastig is, maar al helemaal als je een depressie doormaakt. Dat benoem ik om mensen weer in hun kracht te zetten, en dat te laten inzien.

Ik denk vooral dat ik aansluit op het gevoel van wat iemand heeft, van: ‘Ik begrijp je en ik weet hoe het is.’ Ik zou niet gaan zeggen van: ‘Het komt wel goed’, want daar heb je helemaal niks aan in zo’n situatie. Dat is sympathie, geen empathie. Met empathie ga je naast iemand staan. Dat is wat ik probeer.’

Je werkt veel met statushouders. Deze hebben de afgelopen tijd een bepaald imago gekregen in de politiek en media. Hoe kijk jij daar tegenaan?

‘Ik vind dat echt niet eerlijk. Wat ik zie in mijn caseload, is dat 80 tot 90 procent van de mensen heel graag een toekomst hier wil opbouwen. Er is een groot verschil tussen asielzoekers en statushouders. Mensen die statushouders zijn, die mogen al blijven in Nederland. Omdat ze uit een onveilig land komen, of bedreigd worden in hun eigen land. Dat is heel iets anders dan de beelden die je bijvoorbeeld ziet uit Ter Apel. Natuurlijk is nooit 100% van de mensen oké. Maar dat is bij geen enkele doelgroep. Je hoort bijna nooit over een statushouder die het hier hartstikke goed doet en een mooie opleiding doet of Nederlands leert. Dat vind ik heel erg jammer. Het kan ook zijn dat mensen niet slagen hier, om wat voor reden dan ook. Maar ze doen wel hun best.’