Modeopleidingen leiden duurzame fashion designers op: ‘Vroeg of laat moet de branche veranderen’

Met vier procent van de wereldwijde CO₂-uitstoot staat de kledingindustrie op de tweede plaats van meest vervuilende sectoren, net onder de olie-industrie. Alleen al in Nederland zorgt de aanschaf van kleding jaarlijks voor zo’n 12 miljoen ton CO₂-uitstoot. Dat is hetzelfde als 4.500 vluchten rond de aarde. Hier moet een verandering is komen, dat is duidelijk. Sinds een aantal jaar zijn steeds meer invloedrijke factoren binnen de mode-industrie bezig met het maken van die verandering. Onder andere verschillende modeopleidingen zetten zich hiervoor in. Zij richten zich op het opleiden van duurzame modeontwerpers.

Het produceren van kleding is enorm impactvol op het milieu en onze gezondheid. Daar zijn meerdere redenen voor, legt Silke Goorman, docent en expert in duurzame mode uit: ‘Het zit hem vooral in wat er gebeurt in het buitenland, waar zo’n 60% van onze kleding vandaan komt. We kunnen onze kleding hier goedkoop kopen, maar de prijs die we daar werkelijk voor betalen is enorm. In deze landen is er nog veel sprake van slavenarbeid. Bovendien zijn de milieuregels daar veel minder streng. Er worden grote hoeveelheden chemicaliën gebruikt, die in de natuur terechtkomen en erge milieuschade veroorzaken.’

Dat hier verandering in moet komen, is een feit. Grote kledingbedrijven zijn inmiddels druk bezig met de verduurzaming, maar ook op scholen wordt er steeds meer aandacht aan het onderwerp besteed. Silke Goorman docent op het Deltion College zegt hierover: ‘De studenten die we nu opleiden, gaan straks zelf ook deelnemen en zelfs lijden aan de mode-industrie. Als wij hen nu een duurzame mindset meegeven, dan zal de branche vroeg of laat moeten veranderen.’ Sinds 2018 staat er in het kwalificatiedossier van de regering dat een fashion designer aan het eind van hun opleiding kennis moet hebben van duurzaamheid binnen de branche, en dat zij onderzoek moeten doen naar manieren om de duurzaamheid in de branche te verbeteren. Elke modeopleiding is dus verplicht aandacht te besteden aan duurzaamheid. Zo ook de opleiding op het Deltion college in Zwolle. Silke Goorman ligt toe hoe zij dit aanpakken: ‘In het eerste jaar krijgen de studenten het vak duurzaamheid. Daarin leren ze alles over de schadelijke effecten van de mode-industrie. De studenten gaan zelf nadenken over wat zij belangrijk vinden als designer en schrijven hierover een manifest. In de daaropvolgende jaren ontwerpen ze eigen collecties. Hier blijft dat thema duurzaamheid meespelen. Ze doen onderzoek naar duurzame processen, leren hoe ze een collectie opzetten en hoe ze deze kunnen verduurzamen, bijvoorbeeld door bewust bepaalde materialen te kiezen.’

Recent afgestudeerde fashion designer Gerlinde deelt haar ervaring met duurzaamheid tijdens haar opleiding: ‘Op mijn opleiding is er veel aandacht besteed aan duurzaamheid. Zo heb ik een tijd meegelopen met duurzaam modeontwerper Claudy Jongstra. Zij doet de hele productie zelf en op een volledig duurzame manier. Onder andere door haar ben ik me nog bewuster geworden van hoe vervuilende de industrie eigenlijk is.’

Branko Popovic, één van de oprichters van Fashion Clash, werkt met jonge, recent afgestudeerde fashiondesigners. Hij merkt duidelijk de toename in het belang van duurzaamheid in de opleidingen: ‘Wij werken met mensen die vaak net van school afkomen, en je ziet echt dat duurzaamheid nu onderdeel is van het curriculum. Vroeger had duurzaamheid een negatief imago. Je kent het wel duurzaamheid, maar het werd als saai gezien. Tegenwoordig zien we steeds meer dat er echt mooie dingen ontstaan als designers duurzaam werken. Dus daarin is echt een grote ontwikkeling te zien.’

Onder andere de designer Chanel Pauw hebben bewust gekozen om duurzaam te werk te gaan. Zij maakt nieuwe kleding  van oude spijkerstoffen: ‘Mijn interesse in duurzaamheid begon al op jonge leeftijd. Ik ging wel eens naar de kringloop, daar zag ik dat er al heel veel kleding was. Het was dus eigenlijk helemaal niet nodig om nieuwe dingen te kopen. Op mijn opleiding leerde ik nog meer over duurzaamheid. Onder andere over vervuilende stoffen. Ik leerde dat spijkerstof de meest vervuilende stof is. Ik besloot daarom een eigen merk te starten waarbij ik van oude spijkerstoffen nieuwe kleding maak.’

Duurzaamheid wordt steeds belangrijker, en eigenlijk zouden we niet meer zonder kunnen. Toch moet er binnen de modewereld nog veel veranderen. Volgens Branko gaat het momenteel zelfs slechter dan ooit: ‘Het consumptiegedrag van mensen gaat door het dak, en de impact van de mode-industrie blijft enorm. Grote bedrijven blijven produceren en vervuilen, terwijl ze zich verschuilen achter greenwashing. Ondertussen blijven de mensen maar gewoon kopen!’

Toch probeert hij hoopvol te blijven: ‘We zijn misschien te klein om de wereld te veranderen, maar als iedereen een beetje bijdraagt, kunnen we samen echt veranderingen gaan zien.’ En daarmee komen we weer uit bij de fashion designers die vandaag de dag duurzaam gericht worden opgeleid. Silke besluit: ‘Wij zorgen ervoor dat de studenten nu al  heel bewust zijn van duurzaamheid en de gevolgen. Ze stappen straks een branche binnen waarin dat besef nog niet speelt. Maar als wij elke  studenten afleveren met die duurzame mindset, dan zal de branche vroeg of laat moeten veranderen.’  

Bron: Joanne Lootsma

Chanel startte op 18-jarige leeftijd haar eigen duurzame kledingmerk Chapauw

Kleding: iets om te dragen, een manier om jezelf te uiten, of juist om jezelf te verbergen. Voor Chanel Pauw is kleding iets om een verschil te maken. Op 18-jarige leeftijd meldde ze zich aan bij de KvK met haar duurzame kledingmerk Chapauw.

Chanel loopt naar boven, waar het atelier van haar en drie andere designers zich bevindt. Een mooie, creatieve broedplaats, die doormiddel van kasten is opgedeeld. ‘Ik heb het snel nog even opgeruimd hier, haha,’ zegt Chanel. Dat is goed te zien: haar atelier ziet er netjes uit. Aan de zijkant staat een bureau met naaimachine, en overal zijn kasten gevuld met spijkerstof. In het midden staat een grote, hoge tafel, waar we aan plaats nemen.  

Interesse in fashion

‘Ik vond kleding eigenlijk altijd al wel leuk, maar ik wilde er eigenlijk helemaal niets mee doen. Ik wilde altijd goudsmid worden, maar de opleiding daarvoor was erg ver weg. Daarom heb ik ervoor gekozen om Fabrics & Design te doen aan het Cibap in Zwolle.

Mijn stage daarvoor deed ik bij Franke, een tassenwinkel. Dat merk wilde graag een kledinglijn starten, en daar mocht ik bij helpen. Toen werd ik geïntroduceerd in de modewereld. Vanaf dat moment wist ik dat ik graag iets met fashion wilde doen.’

Interesse in duurzaamheid

‘Na mijn mbo-opleiding ben ik bij WAIR gaan werken. daar ontstond mijn interesse in duurzaamheid. WAIR is een duurzame winkel die veel met hergebruik werkt. Ik heb hier ontzettend veel geleerd over de producten die verkocht werden. Toen werd ik me ook veel bewuster van de keuzes die ik maak, en dat er zoveel meer bestaat dan wat je in de standaard winkels vindt.

Op mijn opleiding leerde ik al veel over stoffen. Spijkerstof is de meest vervuilende stof, dus daar wilde ik iets mee doen. Ik besloot om nieuwe kleding te maken van oude spijkerstoffen. Als er bijvoorbeeld een gat in een broek zit, kan ik met een andere stof daar iets heel moois van maken.’ Ze wijst naar de kleding die aan het rek hangt.

Het opstarten van Chapauw

‘Vanaf jonge leeftijd wist ik al dat ik voor mezelf wilde beginnen. Ik wist alleen nog niet hoe en wat. In het laatste jaar van mijn opleiding begon ik alvast na te denken over wat ik precies wilde.

Ik dacht na over de naam, de producten en waar mijn merk voor zou staan. Uiteindelijk heb ik gekozen voor de naam Chapauw.

Mijn tante bedacht die naam,’ zegt Chanel lachend. ‘Ze belde me op en vertelde dat ze erover had gedroomd. ‘Het moet Chapauw worden,’ zei ze. Het voelde ook gelijk goed.’ Chanel knikt als bevestiging. ‘Het is een combinatie van mijn voor- en achternaam: Chanel en Pauw. Het staat voor trots zijn op jezelf. Zo trots als een pauw.

Ik wil items creëren waarin mensen zich fijn en trots voelen.

Ik had toen een naam en ik wist dat ik met duurzame kleding wilde werken. Toen begon het zoeken naar een atelier.

Mijn derde stage was bij Mirte en Annet. Na mijn opleiding ben ik daar blijven hangen en werkte ik op de zaterdag in hun winkel. Boven hun winkel zijn vier atelierruimtes. Toen er een atelier vrij kwam ben ik daar zo ingerold.’

Mirte: ‘Het is heel gezellig met Chanel. Ze is een goeie designer die gepassioneerd haar werk doet.’

Het zijn van een fashion designer

Chanel lacht: ‘Ik vind het heel leuk om fashion designer te zijn. Ik hou van de vrijheid en afwisseling.

De ene keer werk ik aan een opdracht, de andere keer ben ik mijn Instagram aan het bijwerken.

Het is natuurlijk hard werken. In het atelier ben je druk, maar als je thuiskomt moet je ook nog facturen maken of social media bijwerken.

Toen ik net begon, vond ik dat best spannend. Gelukkig kreeg ik veel steun vanuit mijn omgeving.’

Moeder van Chanel: ‘Ik support haar enorm, maar ik ben natuurlijk ook realistisch. Je moet er wel je brood mee kunnen verdienen.’

‘Ook werk in een ruimte met drie andere designers. Ik kon hen vaak om hulp vragen als ik iets niet wist. Ook kan ik mijn gemaakte kleding verkopen in de winkel beneden.

Dat loopt natuurlijk niet meteen storm, maar ik merkte dat bepaalde producten goed verkochten. Daar speelde ik dan op in: ik gebruikte dezelfde techniek of paste iets kleins aan.’

Ze laat verschillende kleding zien, waaronder een broek met opgenaaide kleurencirkels en jasjes met verschillende stukken spijkerstof erin verwerkt.

Dromen

‘Ik heb nu net mijn eigen winkel. Dit is ook in Arnhem, in het modekwartier. In september mag ik officieel openen. Dit was altijd al een droom van mij, en nu wordt die werkelijkheid.’ Ze lacht trots.

‘Deze maand mocht ik ook meedoen aan de Arnhem Mode Maand.’ Chanel wijst naar de poster die op de tafel ligt.

‘Hierin mocht ik twee grootste passies combineren: dans en fashion. Ik gaf een show waarin beide samenkwamen. Dat was geweldig om te mogen doen.’

‘In de toekomst hoop ik natuurlijk dat de winkel goed gaat lopen, en dat ik veel mensen daar naartoe kan trekken.

Een website starten is ook iets wat ik graag zou willen realiseren. Verder wil ik vooral lekker blijven creëren. Mijn doel is nooit geweest om supergroot te worden, maar vooral om te doen wat ik leuk vind en anderen daar blij mee te maken,’ zegt Chanel met een lach.

Bron: Chanel Pauw

Duurzame kleding alleen beschikbaar voor een hoge klasse

Er ontstaan steeds meer duurzame merken en de aandacht ervoor groeit. Toch is het iets wat slechts voor een klein deel van de samenleving vanzelfsprekend is. De stap naar duurzame fashion blijft voor mensen te groot vanwege het budget. Een duurzaam T-shirt is vaak wel drie tot vier keer duurder dan dat van een fast fashion-keten.

Ook Silke Goorman, docent en expert in duurzame fashion, merkt dat ondanks het pleiten voor duurzaamheid de stap naar duurzame fashion te groot blijft. Haar verklaring hiervoor: ‘Geld speelt een hele grote rol. Ik zie het ook duidelijk bij onze studenten. Ze zijn zich ervan bewust dat fast fashion slecht is voor mensen en natuur. Ze willen graag duurzame kleding kopen, maar hebben niet het budget om te sparen voor een mooi en duurzaam kledingstuk. Ze voelen zich daarvoor te kwetsbaar, omdat ze er toch bij willen horen.’

Ook Chanel Pauw, die haar eigen duurzame merk heeft, ziet dat duurzaamheid voor de meesten een luxeproduct blijft: ‘Mijn doelgroep bestond eerst uit mensen van mijn eigen leeftijd, maar al snel merkte ik dat vooral mensen tussen de 30 en 50 jaar bij mij kopen. Op een of andere manier zijn die mensen bewuster en hebben natuurlijk meer geld te besteden.’

Silke Goorman blijft hopen en zich inzetten om duurzame keuzes te stimuleren: ‘Ik hoop dat we de studenten kunnen meegeven om altijd te blijven onderzoeken welke mogelijkheden er zijn, ook om dat ene stapje extra te zetten en een duurzamere keuze te maken.’

Duurzame mode is iets wat we allemaal zouden moeten dragen, maar zolang de prijs hoog blijft, zullen de meeste mensen fast fashion blijven consumeren.

Bron: Joanne Lootsma