Het verschil tussen Noord en Zuid-Italië in de voetbalwereld

In Italië betekent voetbal meer dan een gewone sport. Het is identiteit, status en stadions zijn ook vaak een plek om elkaar te ontmoeten. Maar de manier waarop voetbal beleefd wordt, verschilt behoorlijk tussen het noorden en het zuiden van het land. Waar in Milaan of Turijn de organisatie en het resultaat voorop staan, wordt in Napels of Palermo vooral de beleving gekoesterd. De rivaliteit gaat verder dan alleen haat, het is een voorbeeld van een diepgewortelde nationale tweedeling.

Emotie

Mario De Santis (38) is een seizoenkaarthouder van Napoli en woont zijn hele leven al in de stad. Hij vertelt over zijn band met de club: “Voor ons is voetbal een manier om te bestaan. We zijn niet rijk, we wonen in een klein huis midden in de stad. Ondanks dat koopt De Santis elk jaar een seizoenkaart van de club. “Om Napoli elke thuiswedstrijd in actie te zien is 1 van de belangrijkste dingen in mijn leven .Op zondag is het namelijk onze stad die op het veld staat,” zegt Mario. “In het noorden zien ze voetbal als business. Hier is het een kwestie van passie.”

Mario verwijst naar het tijdperk-Maradona als het beginpunt van die emotionele verbondenheid. “Maradona was de eerste die ons respect gaf. Hij vocht tegen de grote clubs uit het noorden en won voor ons. Sindsdien is voetbal hier een religie.”

Maradona is inderdaad behoorlijk geliefd in Napels. In het centrum van de stad is een straat vernoemd naar de Argentijnse superster. In deze straat zijn voetbalwinkels te vinden die aan Maradona gewijd zijn. Daarnaast is het stadion van Napoli vernoemd naar Maradona. (Olav & Olav, 2023) “Hij is heilig hier. Dat zie je niet in Turijn of Milaan. Daar is het voetbal kil en zakelijk.”

Beleving

Giorgio Dusi is sportjournalist en schrijft voor La Gazzetta dello Sport, een Italiaanse sportkrant. Hij benadrukt dat de beleving van voetbal sterk verweven is met economische en historische verschillen.

“In het noorden zijn clubs als Juventus, Atalanta, Inter en AC Milan professioneel georganiseerd, met moderne stadions, sterke commerciële afdelingen en internationale branding. Dit zorgt ervoor dat deze clubs meer bekendheid hebben in de rest van Europa. Het zuiden loopt daarin achter, vooral door jarenlange politieke en economische achterstelling.” Volgens Dusi zie je dat terug in de manier waarop fans zich tot hun club verhouden. “In het noorden wordt de club gezien als iets dat je volgt. In het zuiden is de club je identiteit. Fans in het zuiden hebben weleens tranen in de ogen als hun club verliest. Die emotie is in het noorden veel minder te zien.”

Ze wijst ook op het verschil in stadionbezoek. “In Milaan zitten mensen vaak rustig op de tribune. In Napels trilt het stadion als er wordt gescoord. Je ziet het, je voelt het.”

Zuid tegen Noord

Alessia Peretti is correspondent voor de BBC en Euractiv. Zij ziet de beleving van voetbal als een uitvergroting van het grotere noord-zuidverschil dat al sinds de Italiaanse eenwording bestaat.

“Het noorden van Italië wordt gezien als efficiënt, rijk en Europees. Het zuiden als chaotisch, arm en vergeten. Die stereotypes leven nog steeds – en voetbal bevestigt ze,” legt ze uit.In Napels is het leven niet altijd gemakkelijk, er is veel armoede en jongeren lopen uit wanhoop het risico om in de maffia te belanden. (EenVandaag, 2019) Het leven naar een wedstrijd van Napoli helpt daarin mee, zo vertelt Peretti: “De wedstrijden van Napoli zijn voor veel inwoners in de stad een uitlaatklep. Ze leven de hele week toe naar het moment dat hun club weer in actie komt.”

Peretti verwijst naar het feit dat Juventus tot ver buiten Turijn wordt gehaat, juist vanwege de associatie met macht en het noorden. “Voor veel zuiderlingen is winnen van Juventus bijna belangrijker dan het kampioenschap. Dit is hoe het al heel lang gaat, de underdog die zich verzet tegen de gevestigde orde.”

Ze benadrukt dat media ook een rol spelen. “De sportpers zit vooral in Milaan, en de grote clubs krijgen de meeste aandacht. Clubs uit het zuiden moeten veel meer presteren om serieus genomen te worden.”

Cijfers

Dat voetbal in Italië ongelijk verdeeld is, blijkt niet alleen uit gevoel. Cijfers bevestigen het verschil. Juventus heeft een omzet van ruim 432 miljoen euro per jaar (Deloitte Football Money League, 2024), Napoli doet het met 267 miljoen. Stadionbezoek in het zuiden is met veel minder luxe, mede door verouderde infrastructuur.

Het stadion van Juventus, Allianz Stadium, is eigendom van de club zelf. Dit is bij slechts 7 stadions in Italië het geval. Daarnaast is het een modern stadion die aan alle belangrijke eisen voldoet. (Topfootballstadiums, 2025). Het Stadio Diego Armando Maradona in Napels is eigendom van de gemeente en kampt met achterstallig onderhoud. (Transfermarkt, 2025) Zo is de derde ring van het stadion al een tijd buiten gebruik. Om die reden dreigt het gesloopt te worden (Wiseman, 2025). Dat zegt veel over de verhoudingen.

In sportieve zin is de kloof aan het verschuiven. Napoli werd kampioen in 2023 en 2025, zeldzame titels voor een club uit het zuiden van Italië. Dusi: “Vergeleken met vroeger heeft Napoli veel meer financiële middelen, het kan doordoor regelmatig grote namen naar de club halen.” Feitelijk is dit zeker terug te zien. Zo haalde Napoli in 2020 de Nigeriaanse spits Viktor Osimhen binnen voor een bedrag van maar liefst 78,9 miljoen euro. Daarnaast werden er in 2024 maar liefst 4 spelers gekocht voor meer dan 25 miljoen euro: Allesandro Buongiorno, (35 miljoen) Scott McTominay, (30,5 miljoen) Romelu Lukaku (30 miljoen) en David Neres (28 miljoen). Deze 4 transfers zitten allemaal in de top 12 van duurste aankopen in de clubgeschiedenis van Napoli (Transfermarkt, 2025). Duidelijk is dus dat de club zich financieel steeds beter kan meten met de clubs uit het noorden.

Bijzonder

Hoewel de kloof in het voetbal langzaam gedicht wordt, zal de kloof in beleving tussen Noord- en Zuid-Italië groot blijven.

Zoals sportjournalist Dusi het samenvat: “Het Italiaanse voetbal is één competitie, maar twee werelden. En misschien is dat juist wat het zo bijzonder maakt.”