Door Lara Knaken
De collegebanken instappen zonder iemand thuis die je kan vertellen hoe het eraan toegaat: dat is de realiteit voor Joyce van Egmond uit Leiden. Als eerste-generatie student aan de opleiding Sociaal-Juridische Dienstverlening moest ze zelf haar weg vinden tussen onbekende systemen, financiële zorgen en een taalgebruik dat afstond van wat ze gewend was.
Je hebt zelf havo gedaan en bent zo doorgestroomd naar het HBO. Hebben jouw ouders ook zo’n achtergrond?
Mijn moeder heeft alleen de mavo afgerond en mijn vader heeft precies hetzelfde gedaan, die heeft ook de mavo afgerond. Daarna heeft hij nog de chauffeursopleiding gedaan. Ik heb ook nog een broertje. Hij zit nu op het mbo-3 en hij doet de kappersopleiding.
Hoe reageerden jouw ouders erop dat je naar het hbo ging?
Ze dachten sowieso dat ik het wel aan kon. Ze hadden wel minimaal een eis in groep 8, van ik wil minimaal dat je mavo doet. Want dat hebben wij ook gedaan, en wij denken gewoon dat je dat makkelijk kan. Zolang ik maar een diploma en opleiding had. Alleen ze hadden zelf helemaal geen idee hoe alles daar werkte. Dus ik heb alles zelf moeten uitvogelen. Zoals de open dagen
Je bent alleen naar de open dagen gegaan?
Ja. Ik ben zelf op zoek gegaan naar open dagen van hogescholen. Ik heb zelf alles opgezocht over studies. Daar heb ik niet echt hulp van mijn ouders mee gekregen Ik heb het ook niet gevraagd, want ik dacht dat ze het niet echt zouden begrijpen.
Hoe voelde het dan eigenlijk voor jou om als eerste in je familie te beginnen met studeren?
Ik was trots. Dat was mijn doel. Toen ik op de havo zat dacht ik van: dan ben ik de eerste die naar het hbo gaat. Dat wil ik gewoon doen. Ik wil de lijn voortzetten. Ik wil zeker niet de laatste zijn.
Hoe bedoel je de lijn voortzetten?
Ik wil dat ik niet de enige blijf. Ik heb ook nog een jonger halfzusje. Die zie ik nu opgroeien en ik denk dat zij wel havo of vwo aan kan. Dus hoop ik ook dat ze naar het hbo gaat. En dat ze dan in ieder geval mij als voorbeeld kan nemen en naar me toe kan komen met vragen.
Weet je ook nog hoe je eerste schooldag was toen je begon?
We zaten met de hele opleiding in een kerk. Daar werd verteld wat je kon verwachten en wat er werd verwacht van ons. Het was een heel lang verhaal, ik dacht wel ondertussen van oei, dit wordt wel spannend. Ik heb niemand om even te vragen hoe dit werkt. Daarna hebben ze nog uitgelegd hoe de systemen zoals Brightspace werken. Daar raakte ik ook in de stress van, want ik snapte er niks van.
Zou je zeggen dat je minder goed voorbereid was dan andere studiegenootjes?
Ja, want heel veel andere studiegenootjes hadden broers of zussen die op het hbo hadden gezeten of ouders die op het hbo hadden gezeten. Dan word je mentaal toch iets meer voorbereid dan wanneer je er helemaal blanco ingaat.
Wat deed je als je tegen een probleem aan liep?
Ik los het zelf op. Ik denk niet dat mijn ouders weten wat ze moeten doen, omdat ze het zelf niet hebben meegemaakt en met de digitalisering is het nog lastiger.
Welke dingen waren eigenlijk nieuw of onverwacht voor je startte?
Dit klinkt misschien heel apart. Maar de taal die op het hbo gebruikt wordt. Want ik kom van een basisschool uit een achterstandsbuurt. Het was niet de allerrijkste buurt in Leidschendam. Op de middelbare school gaven de docenten alle leerlagen les en was de taal heel gewoon Nederlands. Toen ik naar het hbo ging was de taal daar formeler. Dat heeft me moeite gekost om daarin mee te gaan.
Toen je hier tegenaan liep, ben je naar iemand toegegaan om hulp te vragen?
Nee. Ik ben er gewoon in meegegaan. Daardoor is mijn grammatica wel heel erg veel verbeterd. Ik dacht: ik los het zelf wel op.
Voelde je je soms ook anders dan andere studiegenootjes?
Ja, sowieso qua intellectueel niveau. Want iedereen praatte dus al wat formeler. Maar ook financieel gezien, want andere studiegenootjes kregen bijvoorbeeld hun studie betaald. Daar merk je wel een verschil in: zij zijn financieel wat flexibeler en hebben ook geen financiële stress. Ik had zelf wel financiële stress.
En als je nu terugkijkt op je afgelopen studietijd, wat zou je dan anders hebben gedaan?
Als ik terugkijk, dan zou ik wel iets sneller willen weten dat je op het hbo veel zelf moet regelen. De docenten op de middelbare school zeiden het wel, maar dat je zóveel zelf moet regelen, dat had ik niet helemaal zien aankomen. Ook, dit is een persoonlijk iets, maar ik zou iets minder hebben gewerkt. Ik wist niet hoe belangrijk het was om school op de eerste plek te zetten. Ik stelde werk boven school, soms deed ik dat ook door de financiële stress.
Wat voor advies zou je willen geven aan andere studenten die ook de eerste uit de familie zijn?
Dat je je studie echt boven werk, sport en andere dingen moet zetten. En dat je niet alles zelf hoeft te doen. Zoek gewoon een goede vriend in de groep en dan komt het allemaal goed.
foto: © Joyce van Egmond
