ZUTPHEN – Alle aanwezigen kijken omhoog. Rond half één in de middag razen drie vliegtuigen over het monument ter ere van Bill in De Hoven bij Zutphen. Het middelste vliegtuig verlaat de formatie, een zogenaamd missing man formation. Een laatste groet aan de gesneuvelde vlieger. “Kippenvel”, omschrijft Ed Radstake het spectaculair moment.

Bij de herdenking van de Nieuw-Zeelandse piloot William Gibbs (Bill) Abott vlogen maandag 9 september drie vliegtuigen over het monument aan de rand van de uiterwaarden heen. Bij dit indrukwekkende eerbetoon met militairen van de Koninklijke landmacht legde burgemeester Wimar Jaeger een krans neer bij het monument.

“Kijk nou eens wat er gebeurt in de wereld. Dagelijks komen er mensen door oorlogsgeweld om en dat moet je blijven herdenken”, vertelt Radstake. “Ik wil dat mijn kinderen straks weten wat er gebeurd is in de Hoven en dat ze weten wie Bill was.” Bill werd exact tachtig jaar geleden rond half één in de middag met zijn Mustang III neergehaald door Duitse troepen. Hij kreeg de opdracht mee om vijandelijke transporten te beschieten in Zutphen. Bill was 22 jaar geworden.

Het initiatief

Radstake nam drie jaar geleden het initiatief om een monument op te richten voor Bill. Samen met de hulp van defensie heeft hij het voor elkaar gekregen. “Toen ik hoorde dat Ed hiermee bezig was, heb ik een hoop mensen benaderd binnen defensie”, meldt René Braam, Hoofd van de afdeling Logistiek van defensie.

En zo heeft een genie de steen opgehaald uit Drenthe en hebben collega’s van de luchtmacht een foto van Bill op metaal laten afdrukken en vast laten zetten op de steen. “Dat is het mooie van defensie: we zitten altijd te mopperen op elkaar, maar als iets geregeld moet worden zijn we er voor elkaar”, legt Braam met trots uit.

“My greatest wish is to help tidy things up.”

Radstake vervolgt: “We hebben de laatste brief die Bill aan zijn ouders heeft gestuurd onder ogen gekregen. Daarin stond hoe zwaar en heftig de oorlog was. Hij had heimwee, maar hij schreef ook in die brief ‘My greatest wish is to help tidy things up’.” Bill bedoelde hiermee dat hij wilde helpen met het wegwerken van de ellende in Europa.

Ooggetuige

 Één van de aanwezigen was Leni van Avezaath (97). Zij was een ooggetuige van het tragisch ongeval op die bewuste 9 september. Leni was destijds zestien jaar en heeft zich hierna decennialang over het graf van Bill ontfermd. Nu zit Leni in een rolstoel en is ze slechthorend, maar ze krijgt het allemaal nog goed mee. “Het doet mijn oude hart nog goed. Hij leeft intussen al tachtig jaar niet meer, dus dan kan het niet anders.”

“Ja, dat was wel even kippenvel”, vertelt Radstake over het moment dat de drie vliegtuigen overvlogen. “En dat was ieder jaar zo, want als je ziet wat we met defensie voor elkaar krijgen. Super.”