Afgelopen zomer werden er op festivals en introductieweken door de GGD condooms uitgedeeld met de boodschap; geef liefde, geen soa. Er worden namelijk steeds meer soa’s onder jongeren overgedragen, met name gonorroe. Zo laat het RIVM weten in het halfjaarlijkse rapport ‘Thermometer seksuele gezondheid’. Hierin staan de belangrijkste cijfers en ontwikkelingen over soa’s en seksuele gezondheid in Nederland, aan de hand van de cijfers van de Centra Seksuele Gezondheid (CSG’s). In 2022 was er al een stijging die in 2023 alleen maar meer toenam. Wordt er genoeg gedaan om te voorkomen dat gonorroe zich meer verspreid?
Vooral jongeren onder de 25 jaar krijgen gonorroe, gonorroe is een soa die bij zowel mannen als vrouwen kan voorkomen en dit komt door een bacterie. Erwin Fisser, campagneleider van Soa Aids Nederland, ziet waardoor vooral de jongere generatie het slachtoffer is; “Sinds 2011 is er geen budget meer voor een landelijke voorlichtingscampagne, en wordt er gekort op de budgetten van de GGD’en die daardoor minder jongeren kunnen begeleiden in hun seksuele gezondheid. Geen wonder dat jongeren niet meer begrijpen wat veilig vrijen is en dus soa’s toenemen.”
Het RIVM en de GGD deden afgelopen zomer een poging tot het inperken van de toename van soa’s door op festivals en introductieweken van hogescholen condooms uit te delen. Erwin was nog sceptisch over deze actie; “Het is hartstikke goed dat het RIVM en de GGD dit gedaan hebben en met de beperkte middelen die zij hadden was dit de beste optie, maar zo’n actie gaat niet het verschil maken.”
De campagneleider ziet veel liever een structurele campagne voor zich; “Je moet structureel jaarlijks terugkeren met een informatieve campagne die loopt over een langere periode. Gedragsverandering is moeilijk.” Volgens Erwin moet er een campagne komen met een spraakmakende boodschap waar jongeren het met elkaar over kunnen hebben. “Het moet ertoe leiden dat jongeren positiever staan tegenover condoomgebruik. Dat negatieve beeld dat een condoom onhandig gedoe is moet veranderen in het besef dat je ook goed voor elkaars gezondheid moet zorgen. Alleen veilig vrijen beschermt je tegen soa’s. Die boodschap moet er opnieuw uit!”
Voor vrouwen is gonorroe gevaarlijk als het niet behandeld wordt. Zij kunnen hierdoor mogelijk onvruchtbaar raken. Toch groeit gonorroe harder onder vrouwen dan onder mannen. Bij vrouwen is er een groei van 38 procent, bij mannen van 20 procent. In totaal zijn er meer dan 1200 vrouwen besmet en iets minder dan 500 mannen.
Jeroen de Jong is oprichter en CEO van Easly, dit is een organisatie waarbij je anoniem kan testen op onder andere soa’s. Hij denkt dat het probleem ook ligt aan het te weinig testen; “Er wordt te weinig getest en behandeld, dat blijkt al uit het feit dat het verspreidt. Als je op de hoogte bent dat je gonorroe onder de leden hebt, dan denk je wel langer na voordat je iemand daarmee bewust mee besmet. Ik ben er dus heilig van overtuigd dat als je meer test.” Pas als je weet dat je het hebt kan je het bestrijden. “Je moet zorgen dat mensen die zijn besmet er bewust van zijn. Want als je weet dat je het hebt, kan je eerst in behandeling gaan voordat je weer onveilig gemeenschap hebt.”
Jeroen vindt dan vooral dat de mogelijkheid om te testen niet genoeg is; “De overheid heeft te weinig capaciteiten om te testen. Je kan ook naar de huisarts. Bij de huisarts gaat dat uit je eigen portemonnee en betaal je ongeveer 200 tot 250 euro voor een Soa-test.” De organisatie zag de toename van gonorroe ook en besloot daarop de campagne ‘Stop soa’s, test anoniem’ resultaat’ te starten. “Het is zo belangrijk dat de verspreiding tegengegaan wordt. Iedereen die positief test op onze Soa-test kan het complete bedrag van de test terug. Wij vinden het dan al zo vervelend dat diegene positief test, dat wij dan de kosten op ons nemen.” Mocht je dit doen dan blijft de test niet anoniem. De organisatie moet namelijk langs kunnen gaan om te controleren of er daadwerkelijk positief is getest, en moet diegene zich kenbaar maken bij de organisatie.