“Een hobby zoeken is het eerste wat je dan doet!” Aldus Hans ten Bos, een man van rond de 70 met een bijzonder verhaal. Op zijn dertigste werd hij door de sociale dienst “volledig afgekeurd” zoals hij dat noemt. We kijken samen terug naar een tijd waarin het systeem een totaal andere blik op mensen had dan nu, en zetten de verschillen tussen toen en nu op een rijtje. Is er sprake van vooruitgang, of zijn we de menselijkheid kwijt? We gaan terug naar 1980.
Hoe heb jij het feit dat je afgekeurd werd ervaren?
Persoonlijk was ik erg onzeker. Ik denk dat het in het algemeen zelfs wel een erg onzekere tijd was. Ik was een jonge vent met een jong gezin wat ik gewoon te onderhouden had. Ik was vanaf jongs af aan niet altijd even gezond, zeg maar gerust ziek, maar door de keuzes die destijds gemaakt zijn raakte ik en mijn gezin wel verstrikt in een net van onzekerheid. Ik had geen vast inkomen meer, en liep door het systeem destijds de kans om maar gedeeltelijk “afgekeurd” te worden. Dat hield in dat ik maar 60 of 70 procent van mijn inkomen zou krijgen. Met 2 jonge kinderen en een vrouw die ook niet werkt is dat dan erg eng, slapeloze nachten hebben we gehad.
Heeft de afkeuring veel invloed op jou als persoon gehad destijds?
Ik heb wel gemerkt dat er vroeger veel extremer werd gereageerd op verhalen als dat van mij. Er was afgunst naar mensen zoals ik toen. Je werd echt behandeld als een soort tweederangs burger, je moet wel erg sterk in je schoenen staan om daar niks van te voelen. Zelf heb ik het altijd geprobeerd van me af te laten glijden. Ik ben ook veel hobby’s op gaan pakken, Je hebt toch de behoefte om onderdeel te zijn van iets. Zo ben ik 50 jaar lang actief geweest in de hengelsport, en werd steeds actiever voor de vereniging nadat ik afgekeurd werd. En ik ben nog leraar biljart geweest bij verschillende verenigingen. Ik ben zelfs nog een jaar of vier naar school geweest om lasser te worden.
Hoe snel denk je dat tegenwoordig iemand zal worden afgekeurd?
Ik denk dat het nooit meer zal gebeuren, in ieder geval niet meer zoals ik destijds ben afgekeurd. Tegenwoordig worden mensen maar half afgekeurd, wat ook wel problemen met zich mee kan brengen. Vanuit een perspectief dat de mensen aangaat is deze verandering natuurlijk niet al te best, er ontstaan nog meer zorgen bij mensen die vaak een gezin hebben te onderhouden. Maar als je kijkt vanuit het belang van de overheid denken ze alleen maar aan hun eigen portemonnee. Wat de overheid op dit moment doet is zichzelf op 1 zetten in plaats van de mensen die het nodig hebben.
Denk je dat het nieuwe kabinet hier veel aan zal veranderen?
Om heel eerlijk te zijn denk ik niet dat er heel veel veranderd komende tijd. Er is wel steeds meer ambitie om meer naar de bevolking te kijken in plaat van naar hunzelf maar over hert algemeen zal er niet veel veranderen ben ik bang. Heel misschien dat de inkomens wat hoger worden, meer niet.
Als je zou moeten kiezen tussen de manier zoals het toen ging en nu, welke zou je dan redelijker vinden?
Ik zou persoonlijk nog steeds voor destijds kiezen. Als ik nu zou worden afgekeurd, met de situatie zoals ik die destijds heb gehad in mijn achterhoofd, zou ik gewoon een te klein inkomen kunnen genereren om mijn gezin te onderhouden. Het is natuurlijk wel zo dat tegenwoordig de vrouw ook sneller kan werken, en de maatschappelijke kijk naar mensen zoals ik is ook wel veranderd. De mate van afkeer en afgunst die je toen over je heen kreeg is nu niet meer terug te vinden. Dat was toen ook echt wel anders.