Op dinsdag 2 april is het Wereld Autisme Dag. Dit jaar staat de diversiteit binnen het spectrum van autisme centraal. Moeite met oogcontact, fysiek contact vermijden en geen emotie kunnen tonen. Dit is voor sommige mensen het beeld wat hoort bij autisme. “Klassiek autisme”, zoals Toine Vijftigschild het zou omschrijven. Toine is een 20-jarige jongen uit Zwolle met autisme. Hoewel Toine geen zware vorm van autisme heeft, zit hij wel op het spectrum. “Jij hebt helemaal geen autisme”, hoort hij vaak. Wanneer hij uitlegt dat het een lichte vorm is op een groter spectrum, dan is de reactie van mensen vaak: “Ja, maar ik kan het niet zien.” Het stereotype wat hangt rondom autisme is over het algemeen erg negatief. Mensen met autisme zouden mensen zijn die niet voor zichzelf kunnen zorgen. Het zouden altijd mensen zijn die een zwaar leven tegemoet gaan. Volgens Toine kan de stoornis juist ook voordelen met zich meebrengen.
Door de misvattingen rondom het spectrum willen Toine en de Nederlandse Vereniging voor Autisme meer duidelijkheid creëren. Ze willen dat mensen begrijpen dat ook mensen waar je het niet op het eerste gezicht bij ziet, autisme kunnen hebben: “Ga met mensen in gesprek. Iedereen is anders. Het is niet voor niets een spectrum”, geeft Toine aan.
Jij zit op het autismespectrum. Wanneer heb jij je diagnose gekregen?
“Ik heb mijn diagnose gekregen op mijn 17e. Toen heb ik allerlei testen moeten doen, zoals intelligentie- en gedragstesten. Daarnaast heb ik gesprekken moeten voeren met een psycholoog. Ik heb eerst gepraat met de psycholoog over dingen waar ik tegenaan liep. Uiteindelijk zei ze: “Oké, ik denk dat hier meer aan de hand is. Het lijkt mij verstandig om wat testen te doen.” Ik was daar zelf eerst heel sceptisch over. Je wilt niet horen dat er iets mis is met jou. Dat vond ik heel vervelend. Desondanks was mijn psycholoog ervan overtuigd dat het mij zou helpen. Achteraf ben ik er heel blij mee.”
Je komt soms uit zo’n andere hoek wat niemand anders begrijpt. Je kan het ze wel uitleggen, en dan neemt iemand een soort stapje in jouw wereld. Om daar gebruik van te maken en daarmee om leren gaan, dat zie ik wel als superkracht.
Ervaar je positieve gevolgen aan je autisme in het dagelijks leven?
“Jazeker. Mijn oog voor detail zie ik bijvoorbeeld echt als voordeel. Ik zie dingen die andere mensen misschien niet zien en ik ben goed in het herkennen van patronen. Ik moet bijvoorbeeld op werk tekeningen en prijsoffertes controleren. Bij dat soort taken helpt mijn autisme juist met het kijken naar details en het vinden van fouten. Daarnaast zie ik dingen echt voor me. Als ik bijvoorbeeld voor mijn oude studie een ontwerp moest maken, dan zie ik echt vormen en tekeningen voor me. Dat helpt mij weer met het ontwerpen van producten. Mijn oog voor detail en mijn niveau van denken in beelden zie ik echt wel als voordeel.”
Henri van Loon noemt autisme af en toe een soort superkracht. Zie jij dat ook zo?
“Ik vind superkracht wel een groot woord, maar soms lijkt het wel een soort superkracht. Je komt soms uit zo’n andere hoek wat niemand anders begrijpt. Je kan het ze wel uitleggen, en dan neemt iemand een soort stapje in jouw wereld. Om daar gebruik van te maken en daarmee om leren gaan, dat zie ik wel als superkracht. Ik ben bijvoorbeeld ontzettend muziekliefhebber. Instrumenten en hoe die invloed hebben om mijn humeur en emoties is zo sterk bij mij. Het doet echt wat vanbinnen. Mijn humeur of zelfbeeld kan volledig omslaan door een bepaald nummer. Ik ervaar muziek heel levendig. Ik kan volledige scenario’s voor me zien bij nummers. Als ik luister naar ‘Lucky’ van Radiohead, dan voelt het alsof ik in een onderzeeër zit. Plotseling barsten de ramen en ik moet eruit komen, maar de noodhamers zijn nergens te vinden. In een keer gaat de deur open en is er iemand die mij uit de onderzeeër trekt. Dit speelt zich dan af binnen een paar gitaarakkoorden. Door naar muziek te luisteren krijg ik ook weer heel veel ideeën voor andere dingen in mijn leven, bijvoorbeeld tijdens het schilderen. Dat zie ik zeker als een soort superkracht. Ik heb er veel meer plezier uit. Ik heb een verandering van mijn dag en karakter, puur door naar een specifiek nummer te luisteren.”