Door redactie 1, Marlies Bakker
ZWOLLE – Het verminderen van het medicijngebruik in Nederland is nog steeds een onbesproken onderwerp. Het thema ‘demedicalisering’ staat dit jaar centraal bij de Dag van Verantwoord Medicijngebruik op negen januari 2024. Apothekers zijn bekend met demedicalisering, maar zitten met een aantal dilemma’s.
Dagelijks gebruiken ruim elf miljoen mensen in Nederland medicijnen. ‘’Er gaat daarin veel goed, maar er zijn ook verbeterpunten’’, stelt Anke Lambooij, apotheker en sectorcoördinator Transparantie en Onderzoek bij het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM). Verantwoord medicijngebruik betreft het gebruik van het juiste medicijn in de juiste dosering, en de gepaste duur door patiënten. ‘’In de praktijk zien we dat veel patiënten medicijnen langer gebruiken dan nodig’’, aldus Lambooij. Daarom moet er volgens het IVM regelmatig een ‘APK-gesprek’ komen tussen de patiënt en zorgverlener of apotheker. In dit geval staat het ‘APK-gesprek’ voor een Alle Pillen Kloppen gesprek. Op de Dag van Verantwoordelijk Medicijngebruik wordt extra aandacht gevraagd voor de kwaliteit en veiligheid van medicijngebruik in Nederland.
Een groot obstakel momenteel in de zorg is het gebrek aan tijd bij artsen en apothekers. ‘’De hele zorg staat onder tijdsdruk’’, aldus Lambooij. De druk op hen is groot en daardoor schiet een gesprek over het medicijngebruik er snel bij in. Ook is er voor apothekers geen fatsoenlijke vergoeding voor dergelijke zorg. Het begeleiden van patiënten met het afbouwen van medicijnen kost het apothekersteam tijd. Daarnaast wordt het ‘APK-gesprek’ niet door alle zorgverzekeraars gestimuleerd en vaak ook niet vergoed. Het gevolg hiervan is dat de patiënt zelf het gesprek aan moet gaan, terwijl diegene daar niet van op de hoogte is. De patiënt gaat ervan uit dat wat de arts voorschrijft het juiste is en neemt vaak ook de bijwerkingen voor lief. Door juist het gesprek aan te gaan kan er vermindering of een verandering van medicijngebruik besproken worden.
Daarnaast is er een tegengesteld belang voor de apotheker. Een apotheker wordt betaald per uitgifte van een medicijn, wanneer een apotheker vermindering van medicijngebruik bevordert zullen er dus minder inkomsten zijn. ‘’Dat kost soms hun eigen boterham, wat voor een moeilijk dilemma zorgt’’, zegt Annemieke Horikx, apotheker bij het Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP).
“De term ‘demedicalisering’ is een begrip waar apothekers zeker bekend mee zijn”, zegt Horikx. In de opleiding Farmacie wordt het kort behandeld, omdat er simpelweg te weinig tijd is om er dieper op in te gaan. ‘’Het is van belang dat apothekers naar congressen gaan en bijscholing volgen’’, zegt Horikx.
Het belang van demedicalisering is duidelijk, maar de uitdagingen zijn groot. Het vraagt niet alleen om bewustwording bij patiënten maar ook om structurele veranderingen in de zorgsector.
Bron Foto: Meike Willemsen