Herdenken, vieren en levend houden: ‘laatste kans om te herdenken met overlevenden Tweede Wereldoorlog’
Max Teusink, 6-1-2025
Gemeente Zwolle herdenkt en viert in 2025 tachtig jaar vrijheid. Met extra subsidies van de provincie Overijssel, kunnen lokale gemeentelijke organisaties het hele jaar door herdenken en vieren. Hiermee trekt de provincie opnieuw de aandacht van haar inwoners om de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog nooit te vergeten en onze vrijheid, die niet vanzelfsprekend is, te blijven vieren.
Vanaf 8 november 2024 konden lokale gemeentelijke organisaties aanvragen doen aan de provincie Overijssel, voor extra waarderingssubsidies van vijfhonderd euro. De aanvraagperiode hiervan sloot eind december. Deze waarderingssubsidies zijn bedoeld voor twee organisaties of comités per gemeente. Uit alle vijfentwintig gemeentes maken twee organisaties dus aanspraak op dit extra budget. Er is dus sprake van ‘wie het eerst komt, het eerst maalt’, want er is maximaal 25.000 euro beschikbaar.
De provincie Overijssel had al eerder een budget van vijfhonderdduizend euro opzij gezet. Dit is bedoeld voor alle organisaties in Overijssel die aandacht besteden aan het herdenken van oorlogsslachtoffers en het vieren van vrijheid. Volgens Ingrid Heijman, woordvoerster van de Commissaris v.d. Koning van Overijssel, verstrekt de provincie de extra waarderingssubsidies eenmalig aan organisaties die zich hiervoor structureel inzetten. Zij zegt dat er in andere jaren sowieso al veel aandacht wordt besteed aan het herdenken van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en aan het vieren van de vrijheid, maar dat er in lustrumjaren – zoals in 2025 – extra aandacht voor is. Het budget is vastgelegd in de perspectiefnota van 2024 en deze geldt tot 2027.
Komend jaar zijn oude verhalen over de Tweede Wereldoorlog in de theaters te zien. Herdenkingen van oorlogsslachtoffers vinden plaats bij monumenten en kerkhoven. En ook het jaarlijkse terugkerende Bevrijdingsfestival van Overijssel vindt dit jaar weer plaats in Park de Wezenlanden, in Zwolle. Daarnaast vindt er in Zwolle komend jaar meer plaats. Op 4 juni 2025 legt Stichting Zwolse Stolpersteine de laatste struikelsteen in Zwolle. Dit wordt volgens persvoorlichter van de gemeente Zwolle, Heloise Jonkers, tijdens een grote bijeenkomst met onder andere gastsprekers, gevierd. Zij benoemt ook dat er zeer waarschijnlijk op 12 april een festival op het Rodetorenplein in de binnenstad van Zwolle komt. Dit zal dan tijdelijk het Plein van de Vrijheid heten. Omdat op 14 april 1945 de bevrijding van Zwolle plaatsvond, zijn middelbare scholieren uit Zwolle betrokken bij de viering van deze gebeurtenis, tachtig jaar later. Ook zijn familieleden van bevrijders en bekende Zwollenaren in de periode van 12, 13 en 14 april en op 4 en 5 mei, tijdens de nationale dodenherdenking en op Bevrijdingsdag aanwezig. In februari vindt al de herdenking van de holocaust in Zwolle plaats.
Hoewel Heijman aangaf dat ook gemeenten namens commissies de subsidies kunnen aanvragen, ontkent Jonkers dat de gemeentes invloed hebben in aan wie de subsidies wel of niet worden verleend. De gemeente houdt zich volgens Jonkers vooral bezig met de planning en spreiding van alle activiteiten. Het creëren van een “balans in het aantal herdenkingen en andere activiteiten” zou de belangrijkste taak van de gemeente zijn. Zo blijven de activiteiten voor het publiek behapbaar en kunnen dagjesmensen verschillende activiteiten in de stad bijwonen, zonder dat het “veel van hetzelfde” is.
Men zou kunnen stellen dat de aandacht voor de viering van vrijheid en voor de herdenkingen van oorlogsslachtoffers na tachtig jaar zou kunnen afnemen. Toch blijkt hier nog steeds veel belangstelling voor te zijn en dus wordt dit nog steeds veel gepromoot. Het Nationaal Comité 4 en 5 Mei pakt groots uit voor de marketing hiervan tijdens lustrumjaren. Zowel Heijman als Jonkers stelt ook dat mensen kunnen denken, dat het “misschien de laatste keer is dat we nog kunnen herdenken met overlevenden uit de Tweede Wereldoorlog.” Bovendien hebben mensen volgens Jonkers behoefte aan contact met anderen tijdens herdenkingsdagen. Naast het serieuze aspect van herdenken, ontstaat ook saamhorigheid. Tijdens gezamenlijke activiteiten, zoals theatervoorstellingen, concerten, herdenkingen en meer, komen mensen in Overijssel tezamen. Voorlopig lijkt er daarom nog geen einde te komen aan het gezamenlijk stilstaan bij onze geschiedenis.
