DEN HAAG – Meerdere burgemeesters hebben in hun toespraken harde kritiek geuit op het kabinet-Schoof (PVV-VVD-NSC-BBB). Ze beschuldigen de landelijke politici ervan de maatschappelijke onrust verder aan te wakkeren. Volgens experts is de kloof tussen de landelijke en lokale overheid groter dan ooit, wat het vertrouwen in de politiek aantast.
Burgemeesters zoals Hein van der Loo (Almere), Femke Halsema (Amsterdam) en Erik Boog (Diemen) spraken hun zorgen uit over de politieke situatie. Van der Loo gaf aan zich te schamen voor de aanhoudende ruzies tussen Haagse bestuurders. Halsema sprak over een verlangen naar de stabiliteit van eerdere kabinetten, terwijl Boog waarschuwde voor de gevolgen van toenemende polarisatie.
Een gevoelig punt voor de burgemeesters, zoals ook uit de recente berichtgeving van De Telegraaf blijkt, is het landelijke asielbeleid. Ze vinden dat het kabinet gemeenten te veel dwingt om asielzoekers op te vangen zonder voldoende steun of overleg. “We worden opgezadeld met de uitvoering, terwijl Den Haag de discussie laat ontsporen,” aldus Boog.
Marcel van Druenen, directeur van beroepsvereniging Sam – een organisatie die lokale bestuurders ondersteunt – noemt de situatie uitzonderlijk. “Ik geloof niet dat ik dit eerder heb meegemaakt.” Volgens hem is de afstand tussen Den Haag en de lokale praktijk de afgelopen jaren alleen maar groter geworden. “De landelijke politiek isoleert zich van het veld waar het gewone leven zich afspeelt. Ze lijken niet te zien hoe beleid in de praktijk uitpakt.”
Ook merkt hij op dat er steeds minder overleg is tussen ministers en lokale bestuurders. “Je hoort steeds vaker dat ministeries geen vaste gesprekken meer voeren met burgemeesters en wethouders. Ze geloven zo sterk in hun eigen gelijk dat ze denken dat die gesprekken niet nodig zijn.” Dat maakt het volgens hem lastiger om effectief beleid te voeren en het vertrouwen van burgers vast te houden.
Politicoloog Julia Wouters ziet populisme als een belangrijke oorzaak van die verwijdering. “Het is steeds gewoner geworden om aan te sluiten bij het gevoel van mensen, waardoor de ingewikkeldheid van problemen naar de achtergrond verdwijnt.” Daardoor lijkt het alsof er simpele oplossingen bestaan, terwijl burgemeesters juist moeten werken met de realiteit van wetten en regels. “Zij moeten zich aan de regels houden, maar sommige landelijke politici doen net alsof dat verkeerd is. Dat zorgt voor verwarring en wantrouwen bij burgers.”
Volgens Wouters is het belangrijk dat burgemeesters gezamenlijk een krachtiger signaal afgeven. “Ze moeten zich verenigen en een tegengeluid laten horen.” Van Druenen vindt dat ook het kabinet een rol moet pakken. “De minister van Binnenlandse Zaken en de premier moeten duidelijk maken dat burgemeesters een cruciale rol spelen in het landsbestuur. Anders wordt de kloof tussen Den Haag en de rest van het land alleen maar groter.”
Dong-Soo Kampjes