Onderzoeksgroep PISA (Programma for International Students Assessment) kwam begin december 2023 met een onderzoek naar buiten dat kinderen op de basisschool en middelbare school steeds slechter kunnen lezen. Nederland is niet het enige land waar deze prestaties zo hard achteruit zijn gegaan. Alleen Griekenland, Slowakije, Bulgarije en Roemenië scoren lager dan Nederland in de Europese Unie op deze lijst. Wat is hieraan te doen om dit niet erger te laten worden?
Rapporten van de Inspectie van het Onderwijs laten al langer zien dat het niet goed gaat met de taalvaardigheid van kinderen. Woordvoerder van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), Annemieke Kooper zegt hierover: ‘’We vinden dit heel zorgelijk. Het kan en moet veel beter. Juist deze basisvaardigheden heb je keihard nodig om mee te kunnen doen in de samenleving.’’ Is deze afname ook het gevolg van de coronaperiode? PISA geeft aan dat de coronaperiode wel degelijk van grote invloed is geweest voor kinderen op hun leesvaardigheid. ‘’Wat betreft Nederland weten we ook dat er andere factoren spelen bij deze afname’’, gaat Kooper verder. Naast lezen is er ook bij schrijven, rekenen, burgerschap en digitale vaardigheden een afname te zien. Onder andere overladen schoolprogramma, het lerarentekort en maatschappelijke trends, zoals minder lezen in de vrije tijd en digitalisering, zijn factoren waardoor de kinderen deze afname in leesvaardigheid laten zien.
Op allerlei manieren wordt er gewerkt om deze basisvaardigheden blijvend te verbeteren. ‘’Binnen het Masterplan Basisvaardigheden, dat anderhalf jaar geleden is gelanceerd, worden scholen geholpen om deze basisvaardigheden te verbeteren door een effectieve aanpak’’, vertelt Kooper. Ruim 3000 scholen zijn met een subsidie en/of ondersteuning van een onderwijs coördinator van OCW aan de slag gegaan. Daarnaast gaan ook bibliotheken helpen door intensiever te gaan samenwerken met scholen, waardoor hopelijk de leeskwaliteit van kinderen wordt verbeterd.
Volgens AOb-bestuurder Thijs Roovers moet er een deltaplan komen. ‘’Als we nu niet met een samenhangend deltaplan komen, blijven we in dit noodweer zitten.’’ Het deltaplan moet dan gaan over het verhogen van de aantrekkelijkheid en de status van beroep van leraren en schoolleiders. ‘’In het deltaplan geven we een voorzet. Het gaat niet om één knop, maar om dertig knoppen, zoals: autonomie van leraren, de lerarenopleiding, professionalisering, het gebouw waar je lesgeeft en onderwijstijd. Het lerarentekort is de moeder alle tekorten.’’
‘’Het moet klaar zijn met pleisters plakken, het is tijd voor een operatie. Kinderen zijn in vier jaar tijd namelijk niet dommer geworden, dit loopt gelijk met het lerarentekort. Daarom is een deltaplan nodig dat veel verder kijkt dan vier jaar. We moeten echt toe naar genoeg bevoegde leraren’’, gaat Roovers verder. Hiermee hoopt de algemene lerarenvakbond een statement te maken naar het nieuwe kabinet.