Blindentolken nemen toe en maken theater toegankelijker voor blinde bezoekers

Door: Aurora Ferrari

ZWOLLE – Dankzij de inzet van audiovisuele blindentolken, worden steeds meer theatervoorstellingen toegankelijk gemaakt voor blinde en slechtziende mensen. Komt Het Zien!, een organisatie onder leiding van Arlette Hanson, speelt hierin een sleutelrol. “We willen dat blinden hetzelfde gevoel ervaren als mensen die goed zien”, vertelt ze. Door middel van de juiste voorbereiding wordt de theaterervaring voor blinde bezoekers steeds completer.

Het proces begint vaak maanden voor de voorstelling, wanneer de blindentolk weken lang meeloopt met de repetities van de desbetreffende show. “Het is essentieel dat we begrijpen wat er op het podium gebeurt, wat de visuele aspecten zijn die we moeten overbrengen en wat het publiek hoort en voelt,” legt Arlette uit. Dit gaat dus echt verder dan alleen het beschrijven van wat er gebeurt. Ook het gevoel en de sfeer moeten voelbaar zijn voor de blinde toeschouwers.

Om die reden worden er bij voorstellingen met extravagante kostuums of decor, zoals die van Tineke Schouten, gezorgd voor een meet & feel ervaring. Hierin kunnen de blinde toeschouwers de elementen aanraken. In sommige gevallen wordt er zelfs een introductie geschreven die bezoekers thuis al kunnen beluisteren, zodat ze zich kunnen voorbereiden en de voorstelling optimaal kunnen beleven.

Kees, een blinde theaterliefhebber heeft inmiddels genoeg voorstellingen gezien en is blij dat het theater ook voor hem toegankelijk is gemaakt. “De tolken zorgen ervoor dat ik alles voel en hoor, waardoor ik de voorstelling zoals ieder ander kan ervaren”.

Hoewel de voorbereiding bij de meeste voorstelling goed doordacht en gedetailleerd is, zijn er zeker uitdagingen bij bepaalde type voorstellingen. “Denk aan een dansvoorstelling of een magische show”, vertelt de directrice van Komt Het Zien!. “In een show die draait om visuele illusie, zoals van Hans Klok, is het veel moeilijker om een blinde of slechtziende dezelfde ervaring te geven als iemand die wel kan zien. Dans kan ook lastig zijn omdat het sterk visueel is en vaak moeilijk te beschrijven. Voor zulke voorstellingen wordt dan intensief samengewerkt met de choreografen en dramaturgen om te begrijpen wat er precies gebeurt. “De kunst is dan wel om de ervaring niet voor de blinde bezoekers in te vullen. Ze moeten nog wel de vrijheid voelen om hun eigen interpretatie te maken van wat ze horen en voelen”. Volgens Arlette is dat vaak genoeg gelukt. “Een blinde bezoeker is ooit naar mij toegekomen om te vertellen dat hij de dansvoorstelling heeft ‘gezien’. Terwijl hij volledig blind is”.

Arlette merkt op dat de vraag naar de audiovisuele blindentolken toeneemt. Komt Het Zien! heeft inmiddels 500 voorstellingen op haar naam staan en blijven ze het aantal toegankelijke voorstellingen uitbreiden, met 130 tot 150 voorstellingen per jaar. “In de toekomst willen we dat theater echt voor iedereen is”.

Foto: Pexels