LEEUWARDEN- De Heksennacht keert komende vrijdag terug naar Leeuwarden. Met fakkels, leuzen en muziek trekken de Dolle Mina’s door de binnenstad om de nacht symbolisch terug te eisen. De organisatie van de heksennacht benadrukt dat iedereen welkom is, niet alleen vrouwen.
De actie maakt deel uit van de wereldwijde campagne Orange the World, die aandacht vraagt voor geweld tegen vrouwen en meisjes. Volgens mede-initiatiefnemer Ellen de Bruin is de terugkeer van de Heksennacht hard nodig. Ze ziet dat er sinds de jaren negentig veel is veranderd op het gebied van de veiligheid van vrouwen, maar vindt ook dat ‘er wel een tandje bij kan’. Tegelijkertijd benadrukt ze: “Het trieste is dat we het dertig jaar later nog steeds over dezelfde thema’s hebben.”
Dat merkt ook pedagogiekstudent Leonie Penninga, die dit jaar voor het eerst meeloopt. “Ik voel me ’s avonds in Leeuwarden vaak niet veilig,” zegt ze. “Afgelopen september werd ik, terwijl ik met een vriend naar huis liep, achtervolgd door een man op de fiets. Hij schreeuwde herhalend: ‘Ik ga je verkrachten, kankerhoer.’ Toen we hem later opnieuw tegenkwamen, moesten we sprinten naar huis.” Dat de route vrijdag langs de plekken voert waar Leonie werd lastiggevallen, vindt ze juist krachtig. “De straat moet veilig zijn voor iedereen.”
Historische terugkeer
De Bruin was in de jaren negentig ook mede-initiatiefnemer van de Heksennacht. Dat de actie nu, dertig jaar later, opnieuw nodig blijkt, roept bij haar gemengde gevoelens op. Ze zegt dat “er veel is veranderd — jongere generaties zijn mondiger en er is meer zichtbaarheid — toch kijken we nog te vaak weg.” Volgens haar “kunnen we dat na al die jaren niet meer uitleggen.” Zoals zij stelt, spelen maatschappelijke en politieke ontwikkelingen een rol. “We zien conservatieve krachten sterker worden. En hoewel we graag praten over de ‘enge man in de bosjes’, komt tachtig procent van het geweld van iemand die het slachtoffer kent.”
De Bruin benadrukt dat de Heksennacht in Leeuwarden openstaat voor iedereen. “Of je vrouw, queer, non-binair, intersekse of transgender bent: iedereen die zich niet veilig voelt op straat is welkom mee te lopen,” zegt ze. “Juist die eenheid is belangrijk.”
Ook vanuit het COC klinkt steun voor de Heksennacht. Mika van Hoorn, coördinator en begeleider bij Expreszo en Jong& Out, herkent de emoties achter het protest. “Wij bij het COC herkennen ons in de strijd en de boosheid van de Dolle Mina’s,” zegt Van Hoorn. “Veel van onze bezoekers ervaren dezelfde onveiligheid op straat. Daarom is het zo belangrijk dat de Heksennacht expliciet ruimte maakt voor queer personen en dat intersectionaliteit wordt benoemd.”
De route voert bewust langs plekken die als onveilig worden ervaren, maar ook langs de wallen. De Bruin benadrukt de gedachte hierachter: “Dit doen we om ook naar de mensen daar uit te stralen: je staat niet alleen, wij zien ook dat deze wereld nog lang niet veilig genoeg is. Maar we lopen ook voor jullie.”
Meer dan een protest
Tijdens de tocht zingen deelnemers het traditionele ‘Heksenlied’. Voor De Bruin zit er juist hoop in deze terugkeer. “Ik heb zelf uitsluiting ervaren als vrouw. Daarom raakt het me dat jongere generaties met zoveel kracht opstaan. Dat werkt aanstekelijk.” Volgens haar gaat de Heksennacht allang niet meer alleen over vrouwen. “Ook mannen zijn slachtoffer van het patriarchaat. De strijd is breder dan ooit. Maar dat betekent ook dat we meer overeenkomsten hebben dan verschillen.” Met fakkels, gezang en honderden voeten op de stoep willen de Dolle Mina’s vrijdag één boodschap laten klinken: “Wij zijn hier. We laten ons zien. En we eisen de nacht terug.”
Myrthe van der Meulen 
Lieke van antwerpen 
Dagmar van Schijndel