INTERVIEW | Puk van Noort (47) heeft van haar interesse in activisme haar werk gemaakt. Door haar passie over het klimaat besloot ze zich na twijfelen in te gaan zetten voor Extinction Rebellion. Ze wil Nederland laten zien dat het anders kan dan nu.
Kun je iets vertellen over jezelf en hoe je betrokken bent geraakt bij de organisatie?
“Mijn naam is Puk. Ik ben 47 jaar oud. Ik ben nu een aantal jaar betrokken bij Extinction Rebellion, ik zou beginnen bij Extinction Rebellion rondom de actie bij de privéjets, maar dat is anders gelopen. Ik heb toen besloten betrokken te raken bij de organisatie van Extinction Rebellion. Nu ben ik regelmatig te vinden bij acties te vinden om de sfeer erin te houden. Ik geef heel veel trainingen en praatjes binnen XR, maar ook over en buiten XR. Daarnaast doe ik ook aan perswoordvoering.”
Wat was het moment waarop je besloot, ik ga mij voegen bij deze organisatie en ik moet in actie komen?
“Dat moment was rond de Schiphol-actie. Toen heb ik nog wel even getwijfeld: is dit nou de methode, is dit de manier waarop wij het voor elkaar moeten gaan krijgen dat er genoeg gedaan wordt voor het klimaat door onze overheid en bedrijven. Ik was toen echt flink aan het twijfelen. Daarom was ik er bij Schiphol uiteindelijk niet bij, dat lag een beetje ingewikkeld. Maar op het moment toen demonstranten werden opgepakt bij de A12, toen dacht ik: dit is zulke onderdrukking van je demonstratievrijheid, nu moet ik deze mensen gaan steunen en me aan gaan sluiten om te laten zien dat het in Nederland anders moet dan nu. Daar moest wat mij betreft verandering in komen. Toen dacht ik: nu ga ik.”
Het is een organisatie die opkomt voor het klimaat en zich daarvoor heel hard maakt, speelt dat in jouw persoonlijke leven ook een grote rol?
“Natuurlijk speelt dat een grote rol. Je begint niet ‘out-of-the-blue’ met actie voeren. Het was al sinds mijn twaalfde. Ik ben opgegroeid in de jaren 80. Toen hadden we nog zure regen. Later kwam het nieuws over de ozonlaag. Sindsdien heeft het langere tijd op een lager pitje gestaan. Toch was ik altijd wel bezig om dat te veranderen. Ik gooi niet makkelijk iets weg en koop dan iets nieuws. Ik ga uit principe altijd lopend naar de supermarkt in plaats van met de auto. Daarnaast koop ik geen nieuwe bovenkleding meer, op ondergoed na. Alles wat ik draag is tweedehands. Zo zijn er steeds meer stappen die ik neem om te zorgen dat mijn aandeel in de klimaatverandering zo klein mogelijk is. Zo ben ik ook vegetariër en sinds een paar jaar zelfs veganist.”
Hoe zou jij de missie van Extinction Rebellion omschrijven aan iemand die de organisatie niet kent?
“Extinction Rebellion is een maatschappelijke beweging. Het gaat vooral om een strijd tegen uitsterven. Wij strijden echt voor verandering en niet enkel voor het behouden van natuur en milieu. Daarom zijn we onder andere ook actief op het gebied van Gaza.”
“We zijn altijd geweldloos. We gebruiken geen geweld om ons doel te bereiken. Dat kan bij ons echt niet. We hebben een aantal uitgangspunten. Ten eerste willen we dat overheden en bedrijven eerlijk zijn over hun aandeel in klimaatverandering. Ten tweede moeten we doen wat nodig is op het gebied van klimaatverandering. Als we nu beginnen met de problemen op te lossen, wordt het vanzelf haalbaar. Daarnaast vinden wij dat er nu te veel door een politieke elite wordt geregeerd, waar de lobby nog veel te belangrijk is.”
“Je begon net al over een blokkade. Jullie gebruiken dat soort middelen regelmatig. Kan je daar meer over vertellen?”
“Jazeker. Wij maken gebruik van geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid. Dat kan je eigenlijk samenvatten als: we gebruiken kleine overtredingen om groot onrecht aan de kaak te stellen. Om een voorbeeld te geven. Rosa Parks ging op een stoel zitten waarop stond ‘Whites Only’ terwijl zij zwart was. Dat is een klein regeltje overtreden om groot onrecht aan de kaak te stellen. Dat soort acties hebben ervoor gezorgd dat wetten en regels zijn aangepast door overheden. Wij vinden dat we door zo’n methode dingen te kunnen bereiken. Daarom blokkeren wij bijvoorbeeld ook op de A12 tegen fossiele subsidies.”
“Hoe organiseren jullie zo’n blokkade, gebeurt zoiets spontaan of zit er veel organisatie en strategie achter?”
“Haha, wat denk je zelf. Er wordt goed naar de omstandigheden gekeken. Bijvoorbeeld: heeft de politie niet ergens anders in Nederland een grote inzet? Daarnaast hebben wij veel ervaringsdeskundigen die ons kunnen helpen met het blokkeren van de snelweg. Dat soort dingen gebeuren in goede voorbereiding. Hetzelfde geldt voor de spoorblokkade afgelopen week. Je kunt niet zomaar een spoor op stappen. Dat soort dingen worden echt heel goed voorbereid.”
“Hoe zit die voorbereiding met de spoor-actie?”
“Wij kunnen via open data kijken hoe en wanneer de sporen geblokkeerd worden. Zodra deze formeel geblokkeerd zijn, betreden wij pas het spoor.”
“Doe jij ook vaak mee aan blokkades van sporen of snelwegen?”
“Ik heb met mijn werkgever afgesproken dat ik geen daden pleeg waardoor ik gearresteerd kan worden. Ik ben er wel vaak bij, maar dan vervul ik andere taken. Ik ben dan vaak ondersteunend. Ik stap zeker niet als eerste het spoor op.”
Zijn jullie ondanks goede voorbereiding ook weleens in gevaar gekomen, bijvoorbeeld door politiegeweld?
“Ja. De politie gebruikt heel veel geweld. Dat gebeurt steeds meer. Ze mogen subsidiair geweld gebruiken. Maar dat is niet waar hier sprake van is. Het geeft een chilling-effect. Het schrikt demonstranten af voor een volgende demonstratie, maar helpt niet bij het beëindigen van de huidige demonstratie. We krijgen ook regelmatig te maken met publiek wat eieren gaat gooien.”
tessakkerman 
veraschneider