Foto: Pixabay / Erik_Karits
Door: Wiedse Veenstra
Steeds meer roofdieren verschijnen in de Nederlandse natuur. “Sinds de betere bescherming van roofdieren in Europa nemen zowel de aantallen als de soorten in Nederland toe”, zegt Jeroen Helmer van Natuurorganisatie ARK. De wolf verschijnt al sinds enige tijd weer in Nederland. Maar de wolf is niet de enige. Vorige week werd er een zeldzame goudjakhals bij Zeist aangereden.
Landen binnen Europa nemen maatregelen om de kwaliteit van natuurgebieden te verbeteren. In Nederland gaat het bijvoorbeeld om landbruggen waar dieren overheen kunnen lopen en faunabeheerplannen. “Die maatregelen verschillen per regio”, vertelt Marcel van Dun, woordvoerder van Staatsbosbeheer. “Natuurgebieden moeten robuust en aaneengesloten zijn. Dieren die zich willen verplaatsen over grote afstanden hebben niet zo veel aan een landschap met alleen kleine stukje bos. Zolang er een goede leefomgeving is komt een dier als de goudjakhals wel.” De taak van Staatsbosbeheer is voornamelijk terreinbeheer. “Vrijwel alle roofdieren profiteren van deze maatregelen”, zegt Helmer van ARK. Meeste roofdieren die nu nieuw in Nederland zijn aangekomen, zijn hier zelf gekomen.
De komst van de roofdieren is geen gevaar voor kleinere bedreigde diersoorten zoals de eikelmuis en de korenwolf. Deze zullen daar dus niet door uitsterven. “Doordat deze prooidieren zo zeldzaam zijn, zitten ze niet in het zoekbeeld van roofdieren. Die ontwikkelen een zoekbeeld op een veel voorkomende prooi”, legt Helmer uit. “Ze worden steeds efficiënter in het vangen van deze prooi. Als door deze effectieve vangstmethoden de aantallen van deze prooidieren achteruitgaan, vervaagt het zoekbeeld omdat de jager meer moeite moet doen er één te vinden. Het roofdier zal dan overschakelen op een andere algemene soort. Dit mechanisme voorkomt dat prooidieren uitsterven.”
Toch komt het voor dat Staatsbosbeheer roofdieren moet weren om een andere bedreigde diersoort te beschermen. Een voorbeeld hiervan is het gebied de Sallandse heuvelrug. “Daar moeten we zien te voorkomen dat korhoenen opgegeten worden door haviken”, vertelt Van Dun. “Op sommige plekken plaatsen we ook hekken om vossen te weren van het leegroven van gruttonesten.”
Als het gaat om het creëren van een goed ecosysteem is biodiversiteit een cruciale factor. Dat is dan ook één van de taken van Staatsbosbeheer. “Ons uiteindelijke doel is het onderhouden van biodiversiteit”, verklaart Van Dun. En roofdieren maken dan natuurlijk ook deel uit van de biodiversiteit. Roofdieren kunnen er ook voor zorgen dat er geen plagen ontstaan. Bijvoorbeeld bunzingen, hermelijnen en wezels zijn erg goed in het onder controle houden van muizen- en rattenpopulaties.
De komst van roofdieren verloopt soms niet helemaal goed. Een voorbeeld daarvan is de eerder genoemde goudjakhals die werd aangereden. “De komst van de wolf gaat niet goed voor schapenhouders die de bescherming van hun vee niet op orde hebben”, zegt Helmer. “Maar het is een zegening voor het ecosysteem.”