Foto: Kees ten Berge
Door: Luc Kosters
Arnhem – Het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem is een plek waar men kan leren over het verleden van ons kikkerlandje. Naast het park in de openlucht organiseert dit museum ook een tentoonstelling. Vanaf 26 maart is er een tentoonstelling te zien over Anton de Kom. Zijn verhaal werd twee jaar geleden toegevoegd aan de Canon van Nederland. Dit is een lijst van vijftig thema’s die chronologisch een samenvatting geeft van de geschiedenis van Nederland.
Anton de Kom is een schrijver, strijder en wegbereider. Dat is precies wat in deze tentoonstelling naar voren komt. Zijn verleden als anti-koloniale denker en verzetsheld wordt breed uitgelicht. In de expositie vind je de verschillende verhalen over zijn tijd als leraar, verbinder, aanklager, strijder en wegbereider. Per onderwerp geeft deze expositie een lading aan informatie. Informatie over een onderwerp die iedere Nederlander zou moeten krijgen. Het is de basis van onze geschiedenis.
Één ding valt gelijk op als je de tentoonstelling binnenloopt: in de donkere ruimte springt een opvallend kunstwerk in het zicht. Het is het pronkstuk dat is gemaakt door Surinaams kunstenaar Ken Doorson. Hij heeft de taak gekregen om het leven van Anton de Kom te visualiseren.
Ken vertelt over het kunstwerk: “Je ziet een groot rek. Er zitten ongeveer 280 koppen op gemaakt van terracotta. Bespaar mij het tellen, maar het zijn er best wel veel”, zegt hij met een glimlach. “Het kunstwerk heet Papa de Kom. Zo noemen wij hem in Suriname. Hij heeft heel veel betekend voor het denkbeeld waar wij als mens graag naar toe willen. Niet alleen voor Suriname, maar ook voor Nederland. In dit kunstwerk heb ik de mensen proberen af te beelden die naar Anton de Kom toekwamen om hulp te zoeken.” Boven deze koppen staat een 3D-projectie van Anton zelf. Op deze manier probeert Ken hem een beetje tot leven te brengen.
“In het Openluchtmuseum vertellen we het verhaal van de geschiedenis van het dagelijks leven. In 2017 is daar een tentoonstelling van de Canon bij gekomen. In 2020 is de Canon herzien en is het onderwerp over Anton de Kom toegevoegd, dat verteld Hubert Slings. Hij is lid van de wetenschappelijke staf van het Openluchtmuseum en hij is inhoudelijk verantwoordelijk voor de tentoonstelling over Anton de Kom. Maar hoe is het Openluchtmuseum bij de kunstenaar Ken Doorson gekomen? “We wilden heel graag als museum een samenwerking aan te gaan met een kunstenaar zodat we het verhaal niet alleen intellectueel vertellen, maar ook op een kunstzinnige manier. Hij is een gereputeerde Surinaams kunstenaar die vanuit zijn leefwereld het verhaal van Anton de Kom heeft verwerkt.”
Naast dit kunstwerk staat er nog vele andere kunstwerken om het leven van de anti-koloniale schrijver en verzetsheld te illustreren. Er ligt een ketting, die verwijst naar het slavernijverleden. Op deze ketting staat een levensloop van Anton de Kom. Deze begint voor zijn geboorte en eindigt in 2020. Het laat zien hoe lang zijn invloeden nog te voelen zijn binnen onze cultuur.