“Als ik veel aan het werk was, werd ik daar echt gek, dan was ik altijd alert.” Annemarie is lange tijd wiskundedocent geweest. Niet alleen in het reguliere onderwijs, maar van 2013 tot 2016 ook bij het Kompas College in Spijkenisse. Daar verblijven jongeren die strafrechtelijk veroordeeld zijn of in afwachting van een opgelegde maatregel. Dit is een gesloten leeromgeving, die veel vraagt van de docenten die daar werken. De afgelopen jaren is het personeelstekort in de gevangenissen steeds verder toegenomen.  De werkdruk voor het gevangenispersoneel is daardoor enorm hoog, meldt de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). Ook bij Annemarie was dit het geval, “Ik werkte bewust niet 5 dagen, omdat dat echt niet goed was voor mij en voor m’n vertrouwen in de mensheid.”

In de ruime woonkamer van Annemarie zitten we aan de houten keukentafel, waar een pot dampende thee en een schaaltje met stukjes chocola tussen ons in staan. Buiten tikt de regen zacht tegen het raam; binnen is het warm, bijna loom. Annemaries kinderen zijn met hun vader, Willem-Jan, even het huis uit. “Anders laten ze jullie niet met rust,” zegt hij lachend voordat hij vertrekt.

“Ik denk ook dat het in mijn kern zit om ergens helemaal voor te gaan. Als ik docent ben, dan ben ik dat echt. Dat is ergens heel erg leuk, maar dat brak me ook op.” Uit Annemarie haar verhaal blijkt dat niet iedereen dit werk zou kunnen doen. Het moet in je zitten om je te kunnen afsluiten tegen bepaalde dingen. Annemarie was begin 30 toen ze bij het Kompas College werkte. Ergens best jong om met zulke heftige jongeren te werken. Een ‘cultuurshock’ noemt ze het zelf, maar zij ging niet zomaar aan de kant voor deze jongeren. “Ik heb wel een keer staan bekvechten met een jongen, die twee koppen groter was dan ik. Op het moment zelf gaat er een knop om, dan ben ik akelig rustig, ga ik geen stap aan de kant en kan ik echt m’n mannetje staan. Alleen ben ik daarna dan echt helemaal leeg.”

Deze kant van zichzelf kende Annemarie wel, maar toch knaagde er twijfel of dit werk wel op haar lijf geschreven was. Ze was misschien stoerder toen, verteld ze. Ze omschrijft zichzelf als een ‘arrogante juf’. Die houding was ook de reden waardoor ze in het begin van haar baan vaak conflicten had. Het was de uitdaging en de setting die haar aantrokken aan dit werk. Nadat er een aantal collega’s uit waren gewerkt, heeft ze er goede vrienden aan over kunnen houden. “Het is zo’n aparte setting waar je met elkaar inzit, dat je elkaar wel echt moet vertrouwen. Dat is echt anders dan regulier onderwijs. Hier waren we echt verbonden, ook door de heftige dingen die we samen meemaakte.”

Het werken bij het Kompas College beïnvloedde Annemarie haar persoonlijk leven en de manier waarop ze naar jongeren keek. We waren een keer op vakantie, toen hadden we een tussenstop waar we op een soort pleintje zaten. Ik besefte me goed hoe oppervlakkig het eruit zag, maar ik zei tegen Willem: ‘Jo, die gasten lopen gewoon drugs te dealen. Via die plantenbak daar, zie je dat niet?’ Willem lachte en zei: ‘Natuurlijk zie jij dat dan weer!’” Een verschil tussen Annemarie en Willem-Jan is sowieso dat Annemarie minder goed van vertrouwen is en sneller beren op de weg ziet. Aangewakkerd door het werken in de gevangenis, maar ook zit het in haar kern. Een goede combi die ervoor zorgt dat ze elkaar in balans houden.

Het moment dat Annemarie wegging bij het Kompas College ontstond geleidelijk. Toen een van de jongens die zij begeleidde zijn havo diploma haalde, vond ze dat een mooi moment om afscheid te nemen. Annemarie voelde sowieso veel loyaliteit naar bepaalde jongeren.” Als ik weg zou gaan, zou van bepaalde mensen het hele traject in de soep lopen. Ik ging heel erg op die persoonlijke band, ik kon het niet maken om weg te gaan voordat het traject van bepaalde jongens was afgelopen. Dat vond ik zo zonde, het was een heel instabiel evenwicht daar wat heel persoonsgebonden was.”

De persoonlijke band met de jongeren hield Annemarie in balans. In elke baan is het belangrijk om een balans te hebben tussen moeilijkere en makkelijkere dingen. “Als een baan me helemaal niet oplevert wat ik wil, dan houdt het echt op. Maar hier had ik soms moeite met bepaalde groepen, maar met een aantal gasten kon ik zo goed werken, dat ik daar al mijn energie uit kon halen.” Want spijt? Dat heeft Annemarie niet. “Als iemand het leuk lijkt om in zo’n setting te werken, zou ik dat altijd aanmoedigen. Het is geen makkelijke plek om te werken, omdat het behalen van leerdoelen bij sommigen simpelweg niet haalbaar is. Maar als je inspeelt op individuele behoeftes van die jongeren, is het echt een bijzondere plek om te werken.”