Grotere druk onder jonge mantelzorgers: “Voor mijn familie zou ik alles laten vallen”
Grotere druk onder jonge mantelzorgers: “Voor mijn familie zou ik alles laten vallen”

Grotere druk onder jonge mantelzorgers: “Voor mijn familie zou ik alles laten vallen”

Grotere druk onder jonge mantelzorgers: “Voor mijn familie zou ik alles laten vallen”

Foto: Jorja Lindeboom

“Mijn vader zei vroeger altijd voor familie doe je alles. Ik dacht dan altijd ik heb mijn vriendinnen dus dat komt wel goed, maar door het verlenen van mantelzorg kreeg ik een realisatiemoment. Voor familie doe je echt alles.” Het is een regenachtige woensdagavond en Marrèl schuift aan tafel in haar woonkamer in Zenderen. Voor haar op tafel legt ze een stoffen pet, een foto en een rouwkaart. Spullen die te maken hebben met haar pas overleden opa.

“Ieder kleinkind heeft zijn eigen erfenissen gekregen en ik wilde vanaf het begin al deze pet.” Er valt een korte stilte terwijl zij naar de foto van haar pas overleden familielid kijkt. “Ik zei al meteen dat ik deze graag wilde, omdat de pet gewoon bij hem paste. Ik heb ook nog een bijpassende sjaal, maar die ligt in de auto. Als je het niet heel erg vindt dan pak ik deze niet, want anders word ik nat van de regen.”

De afgelopen jaren is het aantal mantelzorgers landelijk toegenomen. Deze toename is niet alleen te zien onder de jonge mantelzorgers. Er is ook een groei in het aantal volwassen mantelzorgers. De groei zorgt onder andere voor een grotere druk onder de mensen die zorg verlenen. “Jonge mantelzorgers hebben met drie manieren van zorg te maken. Een jonge mantelzorger maakt zich zorgen in zijn hoofd, komt soms wat zorg tekort en moet soms ook echt zorg verlenen,” geeft Lucia Wolters van Evenmens, een ondersteuning voor jonge mantelzorgers, aan.

Naast de zorg waar zij mee in aanraking komen, houden mantelzorgers zich ook met dagelijkse taken als school of werk bezig. Dit is alleen niet voor alle mantelzorgers goed te combineren. Zo kan een belastende thuissituatie ook voor uitval zorgen. “Er kunnen veel omstandigheden zijn waardoor mantelzorgers zich niet helemaal kunnen focussen op bijvoorbeeld hun studie. Al gaan zij naar school, hun gedachte zit toch soms bij de zorgen thuis,” aldus Lucia Wolters.

Dat een belastende thuissituatie voor uitval kan zorgen heeft ook jong mantelzorger Marrèl Bus (19) gemerkt. Zij is laatstejaars student verpleegkunde en werkt daarnaast in de zorg. Het afgelopen halfjaar zorgde zij voor haar zieke opa. In de maand mei kreeg hij de diagnose voor slokdarmkanker. Sindsdien is Marrèl samen met haar familie intensieve zorg gaan verlenen.

“Ik dacht: Alles kan mij steken, mijn opa heeft mij nodig.”

Voorheen maakte de familie nog gebruik van thuiszorg, maar dit wilde Marrèl na de diagnose niet meer. “Op een gegeven moment was het voor mij duidelijk. Ik deel liever momenten met hem dan dat thuiszorg dat mag doen. Niet iedereen zou dit normaalgesproken willen, want het is een hele pittige ervaring,” geeft Marrèl aan. Om haar zieke familielid te verzorgen had ook zij weleens last van uitval. “Ik heb weleens vrij moeten vragen van werk. Dit was voor mij eigenlijk heel simpel vooral in de laatste week. Ik deed dit wel in overleg met collega’s, maar ik dacht: Alles kan mij steken, mijn opa heeft mij nodig.”

Toenemende druk

Uit recent onderzoek van het SCP blijkt dat de druk op mantelzorgers alleen maar toeneemt. Steeds meer mensen krijgen te maken met een mantelzorgpositie. Zo blijkt dat ongeveer 5 miljoen Nederlanders van 16 jaar of ouder in deze positie zitten. Hiervan zijn er zo’n 830.000 personen die langdurige en intensieve mantelzorg verlenen. Deze groep houdt zich wekelijks meer dan acht uur bezig met de zorg van een familielid.

Onder de grote hoeveelheid aan mantelzorgers vallen ook veel jongeren. Zo blijkt dat 1 op de 5 Nederlandse scholieren zorg verleent in hun thuissituatie. Het SCP verwacht dat het aantal mantelzorgers in de toekomst zal blijven stijgen. Zo zal de vraag naar deze zorgvorm met 70 procent kunnen toenemen in de aankomende jaren.

Disbalans

Dat er een toename is in het aantal jonge mantelzorgers, is volgens Jan Anne, mede-initiatiefnemer van het landelijk initiatief jonge mantelzorg, goed te verklaren. “Er zijn veel minder jongeren, dus dan krijg je een statistisch effect dat meer jongeren opgroeien in de zorg. Daarnaast is er ook sprake van een toename in de vergrijzing. Er zijn steeds meer oudere mensen en die hebben vaak een grotere zorgbehoefte. Dit gaat samen met de krapte op de arbeidsmarkt. Tegenwoordig zijn er veel minder jongeren in vergelijking met ouderen. Dit maakt dat jongeren de economie draaiende moeten houden en tegelijkertijd voor hun naasten moeten zorgen.”

Daarnaast geeft Jan Anne aan dat er steeds minder zorgmedewerkers zijn. Dit heeft als effect dat steeds meer jongeren onder druk komen te staan van een grotere zorgvraag in de familie. “We zien dat door de disbalans de druk aan alle kanten toeneemt. Niet alleen neemt de druk vanuit de zorg voor jonge mantelzorgers toe. Zij krijgen ook te maken met andere dingen waar jongeren dagelijks mee geconfronteerd worden.”

Ondersteuning mantelzorgers

Om de druk onder jonge mantelzorgers te verlichten bestaan er in Nederland verscheidende organisaties die zich bezighouden met het welzijn en de ondersteuning van jonge mantelzorgers. Eén van deze organisaties is Evenmens. Zij ondersteunen ongeveer 770 jonge mantelzorgers in diverse gemeenten. De jongeren die bij de organisatie staan ingeschreven zijn tussen de 6 en 25 jaar oud. Evenmens werkt in zes verschillende gemeentes verspreid over de provincie Overijssel aan de ondersteuning van jonge mantelzorgers.

De organisatie hoopt dat jongeren met hun hulp en steun beter leren omgaan met hun thuissituatie. “Ondersteuning vinden wij heel belangrijk. Als er uitval of overbelasting dreigt dan willen wij op verschillende manieren een goede ondersteuning kunnen bieden,” geeft Lucia Wolters aan. Jonge mantelzorgers kunnen op verschillende manieren steun gebruiken. Evenmens organiseert onder andere uitjes en geeft ook individuele ondersteuning.

Daarnaast werkt de organisatie met medeweterscontact. Dit is het contact dat onderling tussen de mantelzorgers ontstaat. “Wat heel belangrijk is voor jonge mantelzorgers, is een luisterend oor. In eerste plaats is dit van vrienden en familie, maar dit kan ook medeweterscontact zijn. Je maakt hierbij hetzelfde mee waardoor je tips en adviezen aan elkaar zou kunnen geven,” aldus Lucia Wolters. Toch blijft het volgens haar wel maatwerk. “Ieder kind heeft ergens anders belang bij.”

“Toch kun je mij alles afpakken, maar dit nooit meer.”

Dankbaarheid

In de woonkamer blikt Marrèl nog terug op haar tijd als mantelzorger. “Ik heb door mijn positie heel erg de realisatie gekregen dat wat er ook gebeurt, voor mijn familie zou ik alles laten vallen.” Terwijl Marrèl naar de woorden op het rouwkaartje kijkt vertelt ze dat zij geen minuut spijt heeft gehad van haar keuze om mantelzorg te verlenen. “Ik ben ontzettend dankbaar dat ik dit heb mogen doen. Het was voor mij niet altijd makkelijk, vooral met werk. Toch kun je mij alles afpakken, maar dit nooit meer. Het was heel fijn en mooi. Ik heb nog heel veel mooie herinneringen met hem mogen bespreken. Bovendien hebben wij onze liefde nog naar elkaar mogen uitspreken voordat het einde er was.”

Foto: Pixabay

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *