Het is inmiddels meer dan dertien jaar geleden dat het leven van Emilio Dami voorgoed veranderde. Wat begon als een onschuldig moment, een simpele kaars in de slaapkamer, eindigde in een allesverwoestende brand. De woning ging in vlammen op. Jaren later blikt Emilio openhartig terug op de gebeurtenis die zijn leven voor altijd vormde.

Foto ter illustratie

Moeilijke jeugd in Enschede

Lang voor de brand kende Emilio’s leven al weinig stabiliteit. Toen hij zeven jaar oud was, gingen zijn ouders uit elkaar. De thuissituatie daarna was vaak onveilig, instabiel en ongezond. “Wat normaal is, dat was bij mij sowieso niet normaal,” vertelt hij. Toch was er een plek waar hij zich wel veilig voelde, namelijk bij zijn tante. In het weekend verbleef hij vaak bij haar. “Bij haar voelde ik me echt kind en bij haar voelde het leven zoals het hoorde. Ze voelde eerst als een tweede moeder. Nu noem ik haar gewoon moeder.”

Een onschuldig moment met grote gevolgen
Het is een dag die Emilio zich nog tot in detail herinnert. Hij was jong en dacht niet na over de gevolgen toen hij een kaars aanstak in zijn slaapkamer. “Het was voor de grap. Dat kan toch geen kwaad?” dacht hij nog. Maar de kaars viel om. En wat een onschuldig vlammetje leek, veranderde in een nachtmerrie. Een woningbrand kan zich in slechts drie minuten door het hele huis verspreiden volgens Veiligheidsregio Utrecht. Emilio beaamt dat. “In een mum van tijd stond mijn bed in brand en de vlammen verspreidden zich razendsnel door mijn kamer. Ik zag hoe de ramen kapot sprongen. Toen wist ik dit is mis.” Wat volgde was pure paniek. Emilio rende naar beneden, naar zijn moeder. Zijn broertje, toen zes jaar oud, liep brandwonden op. “Het was pijnlijk om te zien hoe iets kleins, iets onschuldigs, zo’n enorme impact kon hebben. Ik kreeg stress, voelde me machteloos. Alles ging zo snel,´´ vertelt Emilio.

De nasleep van de brand

De brand bleef niet onopgemerkt in de buurt. Buren schoten meteen te hulp. “Ze kwamen direct met kleding voor ons. Dat was echt fijn,” herinnert Emilio zich nog. Maar de echte klap kwam pas later. “De eerste dagen dacht ik nog: dit kan niet echt zijn gebeurd. Maar langzaam kwam het verdriet en uiteindelijk: schuld.” Wat Emilio het meest miste in de periode na de brand, was langdurige begeleiding. “Er waren wel hulpverleners op het moment zelf, maar daarna kwam er niks meer. Als kind ga je dan zelf conclusies trekken en vaak geef je jezelf de schuld.” Emilio voelde zich in de steek gelaten. “Ik was al een onzekere jongen, maar daarna werd ik nog onzekerder. Ze hebben me gewoon laten vallen.”

Een litteken dat niemand zag

Fysiek hield Emilio geen littekens over aan de brand. Maar geestelijk. “Ik wil wel zeggen dat ik een litteken heb. Geen zichtbare, maar een die diep vanbinnen zit.” De herinnering aan het vuur, de paniek, de angst, het gevoel van schuld bleef jarenlang knagen aan hem.

Herinneringen door de ogen van zijn broertje

Zijn twee jaar jongere broertje herinnert zich ook nog vaag dingen van die dag. “Ik dacht toen dat het gewoon een klein vuurtje was,” vertelt hij. “De vlammen vond ik eigenlijk best mooi. Maar ineens ging het heel snel. Ik zag mama’s gezicht toen ze naar het huis keek. De brandwonden vergeet ik ook nooit meer. Gelukkig heb ik weinig last van de brand gehad. Emilio had dat meer. Die is veel rustiger en onzekerder geworden.”

Steun en verwijten op school en thuis

Op school kreeg Emilio steun van leraren, maar bij klasgenoten was er weinig begrip. “We hadden niet veel geld. Kinderen maakten daar opmerkingen over.” Toch hield hij vast aan wie hij was. “Ik bleef mezelf. Ik had een goede vriend, een beste vriend die nog steeds alles voor me betekent. En ik ben er ook voor hem.” Wat hem het meest hielp, was de onvoorwaardelijke liefde van zijn tante. “Zij is er altijd voor mij geweest. Ze voelt als mijn moeder. Officieel is ze dat niet, maar in mijn hart wel. Mijn moeder is vorig jaar in mei overleden. Haar woorden maakten een verschil. “Ze zei steeds: ‘Het is niet jouw schuld. Het is je moeders fout dat jij bij die kaars kon.’ Pas toen kon ik het langzaam loslaten.”

De kracht van onvoorwaardelijke liefde van Emilio´s familielid
Zijn tante kijkt met begrip terug op die dag. “Ach, hij was nog maar een kind. Een domme fout, maar eentje die hij de rest van zijn leven meedraagt. We waren alles kwijt, dat klopt. Maar we hadden elkaar. En dat is wat telt. Boos zijn helpt niemand. Hij had liefde nodig, geen verwijten.”

De boodschap die Emilio wil meegeven

Vandaag de dag wil Emilio zijn verhaal delen om anderen te waarschuwen en te inspireren. “Kaarsen en vuur lijken onschuldig, maar dat zijn ze niet. Zet ze op plekken waar kinderen er niet bij kunnen. En praat met je kinderen over de risico’s.” Hij pleit zelfs voor jaarlijkse brandveiligheidscursussen voor elk huishouden. In 2024 waren er 7.439 woningbranden. Dat is een stijging van ruim 25 procent in vijf jaar, zo meldt VVP Online. ´´De brandweer geeft soms cursussen, maar het zou verplicht moeten zijn. Iedereen moet weten wat de risico’s zijn en hoe je moet handelen,” vertelt Emilio.

Het belang van begrip en steun voor kinderen

Wat hij vooral wil meegeven, is het belang van begrip. “Kinderen snappen nog niet wat de gevolgen zijn van hun keuzes. En toch zijn mensen snel geneigd om de schuld bij het kind te leggen.´´ Nu noemt Emilio zichzelf geen dader meer. “Sinds ik besef dat ik slachtoffer ben geworden, ben ik juist sterker geworden. En dat komt door de mensen om me heen: mijn tante, mijn broertje, zusje, vrienden. Iedereen die dichtbij me staat. Zij geven mij kracht.”

Expert legt uit wat er gebeurt na een traumatische gebeurtenis

Anne-Minke Mulder is gespecialiseerd in het behandelen van trauma´s bij jonge kinderen en het versterken van zelfbeeld en weerbaarheid bij kinderen en jongeren. Zij vertelt hoe slachtofferhulp werkt. ‘’Slachtofferhulp wordt direct aangeboden door politie en brandweer, via psychologen. Dit is vrijwillig, dus ouders moeten zelf actie ondernemen.” Zij geeft aan dat een huisbrand mensen in de overlevingsstand zet en dat gevoelens vaak pas later komen, als er weer rust is. ‘’De jongen hield zijn zorgen misschien voor zich om zijn ouders te ontzien. Dat is een natuurlijk verdedigingsmechanisme. Het is verdrietig dat hij zich zo heeft gevoeld en jammer dat zijn omgeving het niet goed heeft opgepakt. Maar dat is soms niet te voorkomen, zeker als een kind zijn gevoelens niet uit. Een kind heeft er zeker geen schuld aan.’’