In België zijn jongeren van 16 en 17 jaar oud, nu net als meerderjarigen, ook verplicht om te gaan stemmen. Zo heeft het Belgisch Grondwettelijk Hof dat 21 maart bepaald. Maar hoe zit het eigenlijk met de Nederlandse jongeren en stemmen.
Kimberley Snijders, voorzitter nationale jeugdraad.
Niet alle jongeren voelen zich verbonden bij de politiek. De politiek lijkt te ingewikkeld en voelt voor jongeren als iets wat ver weg gebeurt. Je kan jongeren meer betrekken door politiek laagdrempeliger en tastbaarder te maken. Het is voor hen namelijk wel van belang dat hun bus rijdt en dat ze veilig over straat kunnen. Laat de jongeren zien dat deze thema’s ook met politiek te maken hebben.
Daarnaast kan er door het onderwijs ook een stap gezet worden. Voor leerlingen is de trias politica niet zo interessant, ze zien liever de praktische kant van de politiek, door bijvoorbeeld een keertje mee te kijken bij de gemeenteraad. Ook kunnen politieke kwesties makkelijker besproken worden in de klas als jongeren vanaf hun 16e mogen stemmen.
Freya Sixma, communicatieadviseur Vo Raad.
Vanuit de overheid is een opdracht voor burgerschap gemaakt: daarin zit onder andere het bewust maken van verschillende politieke ideeën die er zijn. Die burgerschapsopdracht is intussen verplicht gemaakt voor het middelbare onderwijs en het MBO. Natuurlijk wordt bij het vak maatschappijleer ook aandacht besteed aan de politiek en hoe het tot op de dag van vandaag beklonken is.
De burgerschapsopdracht is nu ongeveer drie jaar oud, er zijn veel ontwikkelingen in die opdracht. Er zit nog rek in laat ik het zo zeggen. Het is nog niet bij elke school even goed. De kwaliteit van maatschappijleer is afhankelijk van de docenten. Het is verstandig dat de opdracht er is, ook met de verschillende polarisatie in de maatschappij en de nieuwe invloed van social media.
Shawn Noorlander, docent politiek op het Windesheim in Zwolle.
Beide vind ik geen goed idee. Wat betreft het verplichte stemmen; burgers maken democratie zelf. Het is een opoffering die wij vragen van mensen om bij te dragen aan democratisch zelfbestuur. Een stemplicht doorbreekt de vrijheid om dit te ontwikkelen, maar doorbreekt ook het intrinsieke gevoel die iemand in mijn optiek zou moeten ervaren om zichzelf te kunnen besturen. Daarnaast doorbreekt het de vrijheid om niet mee te doen (hoewel ik dat altijd zal afraden).
Stemrecht voor jongeren vind ik een moeilijk idee omdat jongeren onder de 18 nog geen volwaardig rechtspersoon zijn, terwijl deze groep dan wel een grote invloed heeft op wetten en regels. Als wij als samenleving vinden dat wij jongeren onder de 18 nog niet de verantwoording van een volwaardig rechtspersoon kunnen laten dragen, en daar zijn goede redenen voor; de hersenen zijn nog niet volledig ontwikkeld om de verhouding van het recht en het algemeen belang voldoende te bevatten, dan komt het stemrecht ook nog te vroeg.
Gijsbert Leertouwer, Beleidsmedewerker Tweede Kamerfractie van de SGP
De SGP vindt de keuze van de wetgever voor de leeftijdgrens van meerderjarigheid logisch. Dat is het moment waarop in algemene zin allerlei rechten en verplichtingen ontstaan, behoudens specifieke uitzonderingen. Het zou niet goed zijn om een groep mensen onder 18 jaar wel het recht geven om invloed te hebben op allerlei belangrijke beslissingen, terwijl ze zelf veel verplichtingen nog niet dragen. Uiteraard is het wel heel nuttig om jongeren al vroeg betrokken te laten raken bij de politiek. Daarvoor is het verlagen van de leeftijd niet nodig.
Kika Cremer, student Windesheim
Ik denk dat ‘algemeen’ stemrecht voor 16 en 17-jarigen helemaal geen slecht idee is. Uit meerdere onderzoeken is gebleken dat stemrecht op die leeftijd ervoor kan zorgen dat jongeren zich dan meer gaan bezighouden met politiek en dat het de afstand tussen de politiek en jongeren, die momenteel gevoelsmatig nog best groot kan aanvoelen, zou verkleinen. Ook kan het er in de toekomst voor zorgen dat de opkomst groter wordt. Wel zouden scholen er dan ook veel meer aandacht aan moeten besteden, anders denk ik dat het niet heel veel zin heeft.
Een ander geluid is dat jongeren goed beïnvloedbaar zijn, wat onder andere in het voordeel zou kunnen zijn van populistische partijen, maar ik denk dat volwassen op zichzelf ook best gevoelig zijn voor dingen en dat goede educatie ervoor zorgt dat jongeren weten waar ze het over hebben en wat er speelt.