Gemaakt door: Rick Wippert, Justin Buunk, Anne-Marije Baan, Floor Hemmelder en Amy Cuiper.
Zelfdoding onder jongeren neemt toe, meldt 113 Zelfmoordpreventie op basis van cijfers van de Commissie Actuele Nederlandse Suïcideregistratie. Vijf deskundigen leggen uit waar dit vandaan komt en hoe dit voorkomen kan worden.
Waarom is er nu een stijging in het aantal jongeren dat zelfmoord pleegt?
“Ik denk vooral dat de thuissituatie, en de dingen die spelen in de maatschappij zoals corona meespelen. De inflatie is ook een ander voorbeeld. Ook kunnen traumatische gebeurtenissen die iemand thuis meemaakt een factor zijn voor dit soort problemen. De toename van telefoontjes die wij op moeten nemen, en dus mensen die naar ons bellen, is zeker toegenomen. Wij registreren wat de onderwerpen zijn waarover mensen bellen en je kan zien dat vooral tijdens de coronatijd onze telefoon echt overuren draaide. Onze wachtlijsten werden daardoor langer. Het is met name de coronaperiode geweest die een grotere impact heeft achtergelaten dan mensen misschien dachten. Jongeren lopen door die coronaperiode achter met lesstof, wat ook voor stress kan zorgen.”
- Ellen Vrolijk, medewerker Luisterlijn
Waar kunnen jongeren terecht als zij suïcidale gedachten ervaren?
“113 hé, de plek om te zijn. Ik hoop altijd dat jongeren die echt suïcidale gedachten hebben en niet naar het TEJO-huis komen, iemand in hun netwerk hebben die ze kan bijstaan en zegt: ‘he misschien moeten we eens naar je huisarts gaan?’ TEJO-huis is een inloop huis voor jongeren tussen de 10 en 20, maar als je 22 bent ben je ook gewoon welkom. Met de hulpvraag die de jongeren hebben, proberen wij opzoek te gaan naar een antwoord. Als wij zien dat er meer nodig is dan een luisterend oor, dan gaan we samen opzoek naar intensievere hulp. Ik denk wel dat het goed is om bijeenkomsten te organiseren voor ouders. Om uitleg te geven over mentale problemen en wat je er als ouder aan kan doen het bespreekbaar te maken.”
- Lènemie van Dinter, Coördinator TEJO-huis in Deurne
Wie zijn de meest kwetsbare groepen onder jongeren als het gaat om zelfdoding?
“Jongeren met psychiatrische problematiek, denk aan depressieve klachten en stemmingsklachten. Die kunnen vaak samenhangen met ontwikkelingsstoornissen, zoals autisme of ADHD. Vanuit de groep jongeren met autismespectrumstoornis worden vaker suïcidale uitingen gerapporteerd, zij zijn wel een risicogroep. Dit komt omdat zij informatie op een andere manier verwerken en de wereld anders ervaren. Het is voor hen moeilijker om te overleven. Vooral in een wereld waarin heel veel gevraagd wordt op het gebied van sociale vaardigheden. Voor jongeren met autisme is het moeilijker om zich daarin te bewegen en ook hun emoties te uiten. Dus ik denk dat zij wel een risicogroep vormen.”
- Emmy Stamsnieder, GZ-psycholoog en systeemtherapeut bij jeugd GGZ Almelo
Wat zijn vaak voorkomende motieven van mensen die een eind aan hun leven maken?
“De motieven kunnen heel erg verschillen en dat maakt het ook zo moeilijk te voorspellen of iemand een einde aan zijn leven wil maken. In zijn algemeenheid maakt het veel uit of je mensen om je heen hebt. Helaas hebben wij ook weleens te maken met mensen die zeggen ‘alle hulp helpt mij echt niet, ik heb al zoveel geprobeerd.’ en mensen komen terecht op een lange wachtlijst en die verliezen dan de hoop en de moed. Daarnaast zijn er ook sommige mensen al heel lang heel depressief. Die hebben dan steeds vaker en steeds erger depressieve periodes. Ook dat kan een aanleiding zijn. In het geval van mensen met een posttraumatisch stressstoornis kan het heel existentieel zijn, zo van ‘waar leef ik eigenlijk voor. Ik zie helemaal geen toekomst voor mij.’ Dat kan te maken hebben met de trauma’s die zij mee hebben gemaakt.”
- Maartje Schoorl, Bijzonder hoogleraar en klinisch psycholoog, Universiteit Leiden.
Hoe kunnen we als maatschappij zelfdoding onder jongeren voorkomen?
“We moeten het niet enkel onder de hulpverlening leggen. We moeten inzien dat het ieders verantwoordelijkheid is om meer naar elkaar om te kijken, zoals bij het onderwijs of bij sportverenigingen. Dit kan door gewoon te vragen hoe het met iemand gaat als je denkt dat het met iemand minder goed gaat. Het klinkt heel simpel, maar het is toch best ingewikkeld. Daarom is het belangrijk om met iemand in contact te blijven als je merkt dat iemand zich terugtrekt of ergens minder vaak aanwezig is. Dit kan heel simpel doormiddel van een appje, zolang er maar contact wordt gehouden. Praten over suïcide is de eerste stap waarmee verandering komt. Hoe langer je in een negatieve bubbel blijft zitten, hoe erger het alleen maar wordt.”
- Scarlet Hemkes, persvoorlichter van 113
Bron foto: Pexels