De langverwachte Lelylijn lijkt voorlopig op een zijspoor beland. Het kabinet schuift 1,9 miljard euro van de Lelylijn naar de Nedersaksenlijn. Dit geld was oorspronkelijk gereserveerd voor de Lelylijn. De keuze om dit geld te verschuiven leidt tot verbazing en teleurstelling in het Noorden van Nederland.
‘Dit voelt als een klap in het gezicht van Noord-Nederland’, zegt Robin Hartogh Heys, wethouder in Smallingerland. ‘We hebben jaren gebouwd aan draagvlak voor de Lelylijn. Dat dit besluit zonder enig overleg is genomen, ondermijnt het vertrouwen in Den Haag.’ Drachten, de grootste plaats in Nederland zonder treinverbinding, had grote verwachtingen van de Lelylijn.
Mobiliteitsexpert en professor dr. Bert van Wee noemt de verschuiving opvallend. ‘Er is nauwelijks politiek debat aan voorafgegaan, dat is opmerkelijk bij een miljardenbesluit.’ Hij begrijpt de economische overweging wel: ‘De Nedersaksenlijn scoort aanzienlijk beter in maatschappelijke kosten-batenanalyses: 0,5-0,9 voor de Nedersaksenlijn tegenover 0,2-0,4 voor de Lelylijn. Maar ook de Nedersaksenlijn kost veel meer dan het oplevert’
Toch draait het volgens Hartogh Heys niet alleen maar om cijfers. ‘De Nedersaksenlijn versterkt bestaande regionale verbindingen, de Lelylijn zou echt iets nieuws betekenen: Snellere ontsluiting naar de Randstad, een impuls voor woningbouw en een aantrekkelijker vestigingsklimaat.’ Die belofte komt nu op losse schroeven te staan.
Op gebied van duurzaamheid zou de Lelylijn niet veel toevoegen zegt dr. Bert van Wee: ‘De trein is weliswaar schoner dan de auto, maar nieuw spoor genereert ook extra verkeer. Het netto klimaateffect is daarom beperkt.’ De kans dat de Lelylijn er ooit nog komt, wordt met deze verschuiving weer een stuk kleiner volgens dr. Bert van Wee: ‘Zolang het geld van de Lelylijn elders wordt ingezet, wordt de Lelylijn steeds onwaarschijnlijker.’
Maar in Smallingerland geven ze de strijd niet op. ‘We blijven in gesprek, en zullen blijven aandringen op de Lelylijn,’ Zegt de wethouder van Smallingerland. ‘Noord-Nederland verdient meer dan een bijrol in het nationale spoorbeleid.’
Nu de pot van de Lelylijn leeg is wordt dat wel lastiger. De eeuwige belofte van de Lelylijn wordt voorlopig zeker niet ingelost. De vraag of die lijn van de Randstad naar het noorden er überhaupt nog komt, die blijft voorlopig nog even in de ijskast liggen.
8 Mei 2025