Te drukke treinen of reisassistentie dat niet op komt dagen. Mensen in een rolstoel ervaren nog regelmatig moeilijkheden als zij de trein in willen. Spontaan reizen met de intercity kan niet en als de ene trein vertraging heeft, dan mis je vaak de reisassistentie bij je overstap.
‘’Instappen in een drukke trein in de spits doe je niet zomaar’’, vertelt Eveline.* ‘’De conducteur zag mij en mijn broertje nog staan toen hij floot. Maar toch is de trein weggereden.’’ Eveline gebruikt ook een rolstoel en merkt dat treinreizen nog niet altijd zo rolstoeltoegankelijk is. Ook de incheckpoortjes zijn lastig voor rolstoelgebruikers. Ze sluiten snel. ‘’Ik vind de poortjes bij het inchecken echt een gedoe,’’ vind Eveline. ‘’Als rolstoelgebruiker heb je beide handen nodig om te rollen, maar je hebt ook een hand nodig om je pasje te scannen. Je moet dus overdreven snel zijn. Vaak scant een ander het pasje voor mij zodat ik alleen maar hoef te rijden.’’
Het zijn vaak ook kortetermijn problemen die het reizen met een rolstoel lastig maken. Het Nederlands instituut voor Toegankelijkheid merkt dat er vaak problemen zijn zoals liftstoringen. ‘’Vooral de liften bij stations moeten storingsvrij worden’’, zegt Denise Janmaat van het Nederlandse instituut voor Toegankelijkheid. Wanneer een lift kapot is, moet de storingsdienst van de NS helpen met het vinden van een oplossing. Toch gaat dat niet altijd goed. Afgelopen jaar sprak Hart van Nederland nog met een vrouw die geen hulp kreeg van de storingsdienst. In plaats daarvan moest ze bellen met de hulpdiensten. Ze is uiteindelijk met behulp van brandweermannen de trap op geholpen. Uiteindelijk is het een opstapeling van allerlei problemen dat het treinreizen ontoegankelijk maakt voor rolstoel gebruikers. ‘’Het moge duidelijk zijn dat wij op dit moment het openbaar vervoer onvoldoende toegankelijk vinden. Er zijn teveel onzekerheden waardoor de mensen met een beperking er niet vanuit kunnen gaan dat zij ongehinderd en zelfstandig hun doel kunnen bereiken. Dat gaat van defecte liften tot ontbrekende assistentie en/of treinen die niet geoptimaliseerd zijn’’, vertelt Janmaat.
Het Nederlands Instituut voor Tooengankelijkheid is niet de enige die kritiek hebben op het openbaar vervoer zoals het nu is. Ook Ongehinderd vindt het openbaar vervoer nog niet optimaal voor rolstoelgebruikers. ‘’Het principe van ‘universele toegankelijkheid’ is namelijk zelfstandig en gelijkwaardig. Reisassistentie die je van te voren moet reserveren en die door omstandigheden weg kan vallen, voldoet hier niet aan. We denken dat er oplossingen zijn die treinen toegankelijk maken, zonder noodzaak van assistentie’’, zegt Gerard, woordvoerder van Ongehinderd. ‘’De oplossingen die bijvoorbeeld door NS gerealiseerd worden waar nog steeds assistentie nodig is, zetten wij ook onze vraagtekens bij.’’ Op de vraag waarom conducteurs niet reizigers in een rolstoel mogen helpen bij het ontbreken van reisassistentie, zegt Elvira van der Vis, woordvoerder bij de NS, het volgende: ‘’Onze conducteurs willen reizigers altijd helpen waar zij kunnen, maar zij zijn ook verantwoordelijk voor het op tijd rijden van de treinen. Onze collega’s die reisassistentie verlenen kunnen voor aankomst van de trein de zogenoemde ‘brug’ klaarzetten en contact leggen met de reiziger, zodat bij aankomst van de trein meteen kan worden geschakeld en de trein op tijd weer kan vertrekken.’’
Voornamelijk de intercity’s worden als ontoegankelijk omschreven. De sprinters hebben een gelijkvloerse instap waardoor rolstoel gebruikers zelfstandig kunnen instappen. Bij een intercity zijn reizigers in een rolstoel nog afhankelijk van reisassistentie. ‘’Die probeer ik te vermijden’’, vertelt Eveline. ‘’Daarvoor moet je reisassistentie aanvragen en dat werkt voor geen meter. Ook kan je je in de trein amper bewegen want het is te krap met mijn rolstoel. Ik neem altijd de sprinter wanneer dat kan.’’ De NS heeft twee jaar geleden nieuwe intercity’s aangekondigd, de zogenaamde ICNG’s. Ze rijden voornamelijk nog tussen Breda, Rotterdam en Amsterdam. Bij de nieuwe ICNG’s is er ook rekening met toegankelijkheid gehouden. ‘’Wij vinden het belangrijk dat iedereen met ons kan reizen. Wij staan in contact met verschillende belangenorganisaties. Wij weten uit de gesprekken die wij met hen voeren dat mensen met een beperking het belangrijk vinden om zelfstandig met de trein te kunnen reizen. Als NS streven wij naar gelijkwaardige reismogelijkheden en nemen verschillende maatregelen om dit mogelijk te maken. Bij de nieuwe treinen die wij inkopen (als laatste de ICNG) houden wij zeker rekening met mensen met een beperking. Dit beperkt zich niet alleen tot mensen met een rolstoel, maar ook bijvoorbeeld slechtzienden en slechthorenden’’, zegt van der Vis. Zo is de ICNG geen dubbeldekker, maar enkelvloers. Ook hebben de ICNG’s een gelijksvloerse instap bij de rolstoeldeur en de fietsendeur. Daarmee hoopt de NS de toegankelijkheid te bevorderen. De ICNG’s zullen niet alle intercity’s vervangen.
Bij de NS valt nog veel te winnen op het gebied van toegankelijkheid. Er wordt er wel veel aan gewerkt. ‘’Toegankelijkheid is een belangrijk thema bij NS. We doen al veel, denk bijvoorbeeld aan de NS-reisassistentie die op meer dan 200 stations beschikbaar is. Anderhalf jaar geleden tekende NS, samen met andere partijen, het toegankelijkheidsakkoord. In dit akkoord zijn afspraken opgenomen om ervoor te zorgen dat het openbaar vervoer in 2040 volledig toegankelijk is. Een reis zonder drempels is iets waar we aan blijven werken. Wij hebben hier een speciale afdeling voor. Deze collega’s houden zich bezig met alles rondom het thema ‘Toegankelijkheid’. Zij hebben ook nauwe contacten met belangenorganisaties en de overheid’’, vertelt van der Vis. Hoewel het treinreizen momenteel nog niet optimaal is, en het vervoer nog lang niet volledig toegankelijk is, kunnen mensen in een rolstoel soms wel nog rekenen op een helpende hand van hun medereizigers. ‘’Mensen willen graag helpen’’, zegt Eveline. ‘’Ze helpen met de rolstoel tillen als ik met de intercity ga, ze maken plek voor mij, laten mij als eerst instappen en nemen de trap wanneer ik bij de lift aankom!’’
*Eveline’s volledige naam is bekend bij de redactie.
Geef een reactie