Amersfoorters voelen zich niet meer prettig in de tunnel onder de A28 tussen Nijkerk en Vathorst. De wijkvereniging in Vathorst stelt dat de voor vleermuizen gemaakte verlichting de veiligheid aantast, zeker nu vandalen de lichten gesloopt hebben. De gemeente Amersfoort stelt dat niet de verlichting maar juist het vandalisme het echte probleem is. Vleermuizendeskundige Erik Broer hoopt dat dat niet ten koste van de vleermuizen gaat. Voorlopig zit de tunnel nog in het donker.
Onder de donkere, betonnen tunnel die vol is beklad met graffiti in verschillende kleuren, loopt een fietsstraat waar auto te gast is. Het is om 17:00 uur al schemerig en ook in de tunnel is er geen sprankeltje licht te bekennen. De A28 snelweg die over de tunnel heenloopt, maakt deze tunnel nog grimmiger. Door deze tunnel, die tussen de weilanden van Nijkerk en het jonge Vathorst ligt, fietsen kinderen, vrouwen, mannen, gezinnen en jongeren af en aan.
Sinds 2018 hangt er in de tunnel vleermuisvriendelijke verlichting. Dit betekent dat de verlichting naar beneden schijnt en op lage hoogte hangt (op 1,80 meter), zodat het bovenste deel van de tunnel donker blijft. De afdeling leefomgeving van gemeente Amersfoort heeft dit ‘vriendelijk licht’ ontwerp gemaakt aangezien de tunnel een belangrijke migratieroute is voor vleermuizen. Zoals ook beschreven in het AD, is de tunnel een populaire plek voor jongeren die in de tunnel hangen, vuurwerk afsteken of fikkie stoken. Deze zomer is er dan ook vandalisme gepleegd aan de verlichting in de tunnel en is het vanaf dat moment donker.
Sinds het moment dat de aangepaste verlichting er hing tot het moment dat er vandalisme is gepleegd, is er geen sprake geweest van onveiligheid in de tunnel volgens Brugt Groenevelt. Groenevelt is woordvoerder van gemeente Amersfoort over deze kwestie. Nu de verlichting kapot is gemaakt, voelen inwoners zich onveilig en geven meerdere bewoners aan dat dit komt door de vleermuizenverlichting terwijl er tijdens deze verlichting geen klachten over waren. Het is niet verrassend dat inwoners zich onveilig voelen aangezien het AD eerder al schreef dat Amersfoorters tunnels en het station als de meest onveilige plekken zien. Pointer is dit jaar september met een onderzoek gekomen waarin bijna 10.000 vrouwen specifieke onveilige plekken op de Nederlandse kaart markeerden. Hier is ook meermaals de tunnel aan de Domstraat aangetikt. Als reden voor het onveilige gevoel is gegeven: ‘Ik weet dat iemand anders hier iets is overkomen’ en ‘de omgeving vind ik eng’. Of er concrete aanleidingen zijn voor dit gevoel, dus of er een incident heeft plaatsgevonden, is niet bekend.
De schuld van het feit dat de tunnel nu zo donker is en mensen zich onveilig voelen, ligt volgens vleermuizendeskundige Erik Broer uit Amersfoort juist niet bij de vleermuizenverlichting. “De aangepaste verlichting was gevoelig voor vandalisme, daar kunnen vleermuizen niks aan doen. Het is ook belangrijk dat de vleermuizen door de tunnel kunnen. Iedereen moet op de juiste manier gebruik hiervan kunnen maken. Die verlichting had niet kapot gemaakt mogen worden. Dat de gemeente nu langer bezig is met een passende oplossing zoeken, dat is dan maar zo. De verlichting die er was werkte prima, er zal alleen verlichting moeten komen die meer hufterproof is,” vertelt hij.
Volgens Broer is aangepast licht wel echt nodig voor de vleermuizen: “In het geval van vleermuizen zit er veel afstand tussen hun verblijfplaats en de plek waar zij hun eten bewaren. Zij moeten dus vanaf hun verblijfplaats een stuk vliegen om op de plek te komen waar zij hun eten verzamelen. In ons landschap hebben we elementen die een barrière vormen voor die vleermuizen. Zo’n snelweg als de A28 is een hele grote, zij moeten dan hun weg daar doorheen vinden. Vleermuizen en licht gaan niet goed samen. De verlichting die daarvoor was bedacht werkte goed, het verkeer kon nog steeds veilig door de tunnel en de vleermuizen konden daarboven langs vliegen.”
Frank Venema, buurtbestuur van Vathorst VathetVeen, vindt dat de gemeente meer naar de inwoners had moeten luisteren: “Ik snap dat de verlichting er hing maar ik snap ook zeker dat onveilige gevoel die bewoners er nu door hebben gekregen. In de tunnel is altijd al enorm veel overlast dus verrassend is het niet dat de aangepaste verlichting is gesloopt. In deze situatie is er naar mijn mening vooral veel gekeken naar wat is het best voor de vleermuis. Als er meer naar de bewoners werd geluisterd, hadden ze het vandalisme misschien wel kunnen voorkomen.”
Maarten Flikkema is raadslid in Amersfoort voor de VVD. Een medefractielid van zijn partij heeft eerder al vragen gesteld aan de gemeente over waarom er nu zo snel mogelijk niet weer verlichting aangezet kan worden zodat bewoners zich weer veilig voelen. “Uiteindelijk heb je de keuze: wil je dat mensen veilig door de tunnel kunnen fietsen of wil je vleermuizen in de tunnel. In dit geval is er gekozen voor de vleermuis. De verlichting moet zo snel mogelijk weer aan en er moet regelmatig gecheckt worden of er geen vandalisme heeft plaatsgevonden.” Groenevelt vindt het onterecht dat Venema en Flikkema de schuld wederom leggen bij de vleermuizenverlichting. “Wij willen dat de tunnel voor zowel vleermuizen als voor bewoners prettig en veilig is. De aangepaste verlichting was een goede oplossing voor beide partijen. Er zijn eerder nooit klachten geweest van onveiligheid. Het probleem is dat deze verlichting nu is gesloopt door vandalen, dat heeft niks te maken tussen keuze van dier en mens. We zijn nu aan het kijken naar een type lamp dat niet kapot gemaakt kan worden en wat goed werkt voor de vleermuizen en inwoners.” Wanneer gemeente Amersfoort de tunnel weer licht maakt, is onduidelijk. Op zijn vroegst in december. Voor nu blijft de hoge tunnel nog een tijdje donker tot er een passende oplossing is gevonden zodat de verlichting niet meer kapot gemaakt kan worden.
