Op dinsdag 25 november staan er 46 paar oranje schoenen op de Deel in Emmeloord, één paar voor elke vrouw die in één jaar is omgekomen door femicide. Het is de opening van de Orange The World campagne, een landelijke campagne om geweld tegen vrouwen tegen te gaan. Nu is het meer nodig dan ooit: ”1 op de 3 vrouwen heeft in haar leven te maken met geweld, dat is heel veel.” In Emmeloord wordt het onderwerp grondig besproken.
Het is zaterdagmiddag, 4 dagen sinds de opening van de campagne, wanneer een stoet aan mensen met oranje sjaals, jassen en mutsen de straat op gaat. Borden met ”Hoor haar”, ”Zie haar” en ”Geloof haar” verschijnen de lucht in. Al geluid makend loopt de Oranjemars van Orange The World Noordoostpolder door de winkelstraat van Emmeloord. Flyers worden uitgedeeld en vrouwen schieten de winkels in om te vertellen waarom ze dit doen. Een jongetje met een feloranje trui en sjaal loopt trots voorop met zijn bord hoog in de lucht. Aandacht trekken doet deze mars zeker, voorbijgangers kijken verward naar de stoet. Tijdens de mars zijn de mensen onderling in gesprek: “Jongens kunnen er ook wat van hoor”, zegt een meisje, met een hockeystick in haar hand en haar hockeykleren nog aan. De man naast haar zegt: ”Gelukkig heb je een hockeystick!”
Wereldwijd, maar ook lokaal
Orange The World is een wereldwijde campagne van UN Women die pleit voor meer aandacht naar geweld tegen vrouwen, om zo geweld tegen te gaan. Het is een jaarlijkse campagne die start op 25 november: de Internationale Dag tegen Geweld tegen Vrouwen, tot 10 december: de Internationale Mensenrechtendag. Tussen deze dagen zijn er 16 dagen van actie. Wereldwijd wordt er gedemonstreerd, gepraat en activiteiten georganiseerd. Dankzij Soroptimisten Noordoostpolder, het Vrouwencentrum Noordoostpolder en de Flevomeer Bibliotheek zijn er ook activiteiten georganiseerd in Emmeloord; waaronder de Oranjemars; een mars waarin een groep mensen in oranje kleren door de Lange Nering loopt om bewustwording te creëren.
Op de helft van de mars wordt er een stop gemaakt op het Kettingplein. Er ontstaat een kring van mensen om het tafeltje met warme chocolademelk, verzorgd door het Leger des Heils. De Geweldsmeter, een flyer gemaakt door Orange The World en de Soroptimisten, wordt volop uitgedeeld aan voorbijgangers. Op de Geweldsmeter staan verschillende signalen in een relatie, hoe meer het in het rood staat, hoe gevaarlijker en ongezonder je relatie is. ”We zijn nu in contact met jongerenwerkers en die gaven aan dat een meisje zei dat haar vriend het hele weekend niet met haar sprak, omdat ze iets niet had gedeeld”, Zegt Petra Bernard, van Soroptimistclub Noordoostpolder, ”Dat is al een actie in het oranje. Dan moet je al alert zijn.”
Oranje in plaats van bruidsjurken
Dit is niet de eerste keer dat er in Emmeloord een mars is georganiseerd tijdens de Orange The World campagne, vorig jaar liep de groep in bruidsjurken. Het verhaal van de bruidsjurk kwam van een vrouw uit Amerika die is vermoord door haar ex, op de dag dat ze ging trouwen met haar nieuwe partner, vertelt Bernard: ”Een vriendin van haar heeft in een trouwjurk de hele kustlijn in Amerika afgelopen om aandacht te vragen voor geweld tegen vrouwen”, vult ze aan. Maar dit jaar is er gekozen voor een oranje dresscode in plaats van bruidsjurken. ”We merkten vorig jaar dat de vrouwen het lastig vonden om mee te lopen in een trouwjurk”, vertelt Marijke Dooremolen, van het Vrouwencentrum Noordoostpolder. Dit jaar merkten de twee vrouwen dat de drempel er meer af was: ”Met name vrouwen van het Vrouwencentrum, van buitenlandse afkomst, die niet wilden meelopen vorig jaar liepen vandaag wel mee. Dat vind ik heel mooi”, aldus Dooremolen.
‘Femicide overleefd’
Niet alleen wordt huiselijk geweld besproken tijdens de oranjemars, maar ook tijdens een lezing van Natasja en Bianca op 2 december in de bibliotheek in Emmeloord. Tijdens de lezing ‘Femicide overleefd’ vertelt Natasja samen met haar zus Bianca hoe ze een gewelddadige aanval door haar ex heeft overleefd.
De bibliotheek stroomt vol met een publiek aan vrouwen, en één man. Angenita de Jong-Oosterink, manager van FlevoMeer bibliotheek Noordoostpolder en Urk, opent de avond en complimenteert de enige jongen in de zaal, terwijl er thee wordt ingeschonken en uitgedeeld. Zodra Natasja begint te praten wordt het stil in de zaal. Ze vertelt over de traumatische ervaring en over haar relatie die hieraan voorafging: ”Tijdens de relatie heb ik me niet mishandeld gevoeld, het gedrag herkende ik wel.” Narcisme, vertelt Natasja: ”Alles was mijn schuld. En dat maakte me onzeker.” Natasja wist niet wat ze moest doen, na de aanval. Ze beschrijft zich niet te voelen als slachtoffer van huiselijk geweld, ze voelde zich een buitenstaander: ”Er is terecht veel aandacht voor nabestaanden, maar er is weinig plek voor overlevenden’, omschrijft ze. Vervolgens heeft ze haar eigen website opgericht, om ze in contact te komen met slachtoffers die iets soortgelijks hebben meegemaakt.
Stophuiselijkgeweld.nu
Ondanks dat Natasja niet veel had aan slachtofferzorg, waren er twee medewerkers van stophuiselijkgeweld.nu aanwezig bij de lezing, waaronder coördinator Anneke Spin. Stophuiselijkgeweld.nu is een organisatie die klaarstaat voor iedereen die te maken heeft met huiselijk geweld. Anneke Spin beantwoordt vragen aan het eind van de lezing: ze vertelt dat zij ook vaak meldingen binnenkrijgt van soortgelijke gevallen. Maar ze zien geweld in ”Alle vormen en maten”, zegt Spin. De organisatie heeft dan ook belangengroepen voor iedereen die te maken heeft met fysiek of mentaal geweld. Ze hebben zelfs groepen voor daders, begeleid door een oud-dader. ”Vaak willen mensen in gesprek met een ervaringsdeskundige”, legt Spin uit. Ook Natasja bevestigt dit: ”Die snappen hoe jij je voelt. Hulpverleners leren uit een boekje. Ik ben geen boekje”, zegt Natasja.
Bewustwording
De Oranjemars eindigt op de Deel, waar opnieuw de 46 paar schoenen te zien zijn. De laatste paar Geweldmeters worden uitgedeeld voordat de borden weer naar beneden gaan. Oranje sjaals worden opgehaald en er wordt onderling nog bijgepraat voordat de groep uit elkaar splitst. Al kijkend naar de 46 paar schoenen zegt Marijke Dooremolen: ”Als je hier die schoenen ziet staan, dat is echt een kippenvelmoment. Hier liggen gewoon 46 vrouwen dood, dat had niet gehoeven.” Dit is enkel het topje van de ijsberg, omdat femicide de ergste vorm is van geweld. Maar er zijn natuurlijk nog veel meer ongeregistreerde gevallen van geweld, legt Petra Bernard uit. Daarom pleiten de twee vrouwen voor bewustwording. Dooremolen: ”Als je meer bewustwording creëert, dan komt er ook verandering.”
