De PVV van Geert Wilders veroorzaakte een electorale aardverschuiving bij hun grote overwinning tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november. De partij won 37 zetels, versloeg GroenLinks/PvdA en liet ook de VVD en NSC van Pieter Omtzigt achter zich. Ondanks dat deze partijen niet met Wilders in een kabinet willen stappen, lijkt kabinetsdeelname voor de PVV nu dichterbij dan ooit. Maar is het verstandig dat de PVV gaat regeren? De PVV wordt door velen geliefd, maar wordt door andere gezien als een discriminerende, xenofobe partij zonder oog voor de rechtsstaat.
“Meneer Wilders is niet milder geworden. De PVV is een radicaal rechtste partij. Dit is een partij die de onafhankelijk instanties in de democratie aanvalt”, zegt Chris Aalberts, expert extreem- en radicaal rechtse partijen en onderzoeker op de Erasmus Universiteit Rotterdam, over de verkiezingswinst van Wilders. Hij twijfelt dan ook aan kabinetsdeelname: “Hij wil internationale verdragen verscheuren en wil alles wat links is weg hebben”, stelt Aalberts.
De PVV heeft zich de afgelopen zestien jaar van verschillende kanten laten zien. Van gedogen van het kabinet Rutte-Verhagen tot schreeuwend in de oppositiebankjes en van Geert ‘Milders’ tot ‘minder, minder’. Aalberts ziet dat het beledigen van groepen gemeengoed is geworden: “Je mag slecht over moslims spreken. De PVV heeft het niet over transgenders, maar over ‘gender ideologie’. Volgens de PVV hebben deze mensen geen recht op normale zorg.” Het zeggen van ‘ik word een premier voor iedereen in Nederland’ is volgens Aalberts bij lange na niet genoeg: “Als je zeventien jaar moslims aan het bashen bent en vervolgens één keer zegt dat je premier wordt voor iedere Nederlander, is het niet zo gek dat moslims daar niets van geloven.”
Alexander van Hoecke is woordvoerder namens Vlaams Belang. Een nationalistische Vlaamse partij, die in het Europees Parlement in dezelfde fractie zit als de PVV. Van Hoekce denkt heel anders over de overwinning van de PVV: “Geert kaart al jaren de problemen rondom migratie aan, het grootste thema van de Nederlandse verkiezingen. Nederland heeft een duidelijk signaal gegeven: minder massamigratie en meer strengere regels.”
Ook Vlaams Belang is bekend met de uitspraken van Wilders, maar laat deze liever achter zich: “Partijen moeten over hun schaduw heenstappen. Ze hebben 37 zetels gehaald en de kiezer heeft gesproken, wat Wilders in het verleden ook heeft gezegd. Het huidige programma is leidend en de kiezer heeft gesproken.”
“Ik denk dat de PVV zeker in een kabinet thuishoort samen met de VVD, NSC en BBB”, zegt Van Hoecke. “De kiezer heeft rechts gestemd en het overgrote deel van de VVD pleit voor samenwerking met Wilders.” Het zou volgens Van Hoecke slecht zijn voor de democratie als Wilders niet mag meeregeren: “Het is democratisch om een kabinet te vormen met alle verliezers als je boven de vijftig procent uitkomt, maar getuigt niet van de geest van de democratie en de kiezers denken: ‘mijn stem telt toch niet mee’.