“Mijn werkethos en verantwoordelijkheden richting mijn patiënten zijn voor mij belangrijker dan mijn eigen grenzen. Al loopt de transpiratie als een waterval langs mijn rug, ik kan het voor mezelf niet hard maken om patiënten af te zeggen,” aldus Jacquelin Hekman. Vier op de tien vrouwen durven hun overgangsklachten niet te bespreken met hun leidinggevende. Ze zijn bang dat dit een negatief effect heeft op het verlengen van contracten en eventuele promoties. Dit blijkt uit een onderzoek dat het CBS en de TNO onlangs hebben gepubliceerd. “Het voelt alsof mijn gaspedaal constant gevoelig is en de rem het niet meer doet,” aldus Jacquelin Hekman.  

“Mijn overgangsverschijnselen begonnen op vakantie in Ameland. Ik lag in bed en gooide mijn deken steeds weer op en af. Het was de hele tijd echt ondragelijk warm,” laat Jacquelin met een kleine frustratie doorschemeren, “Naast het woelen en de slapeloosheid in de avonduren, was ik kapot zodra ik een klein stukje had gefietst. Dit was voor mij heel raar; hoe kan ik het nu al super warm hebben en buiten adem zijn? Dan ga je wel echt serieus aan jezelf twijfelen.” 

Er zitten momenteel naar schatting 1,6 tot 1,8 miljoen vrouwen in Nederland in de overgang. Dit is de hele periode waarin het lichaam van de vrouw langzaam stopt met de vruchtbare cyclus. Deze periode duurt meestal enkele jaren. Door de dalende hormonen ervaart meer dan 1 op de 3 vrouwen zulke heftige klachten dat dit het dagelijks functioneren belemmert. “De generatie van vrouwen die nu te maken hebben met de overgang hebben geleerd om ‘niet te zeuren’ en ‘gewoon door te gaan’. Deze houding is zo onnodig; je concentratie en geheugen wordt slechter, je krijgt last van opvliegers, slecht slapen en je mentale gezondheid bezwijkt eronder. Dit taboe moet doorbroken worden!” benadrukt Shirley Dinkgreve, die werkzaam is als overgangsconsulent. Shirley begeleidt vrouwen tijdens de overgang en menopauze. “Veel vrouwen schamen zich over het feit dat ze in de overgang zitten. Ze vinden zichzelf dan ‘oud’ en ‘afgeschreven’, deze gevoelens komen voort uit onwetendheid. De klachten kunnen inderdaad ongemakkelijk zijn, maar het is juist goed om het bespreekbaar te maken.”  

Jacquelin ervaarde al één jaar lang overgang gerelateerde klachten, voordat ze wist dat deze klachten te maken hadden met de overgang. “Pas toen ik erachter kwam dat ik in de overgang zat, ging ik meer onderzoek doen naar het onderwerp. Het valt mij op dat er nog weinig kennis wordt gedeeld over de overgang. Hier had ik in het begin van de overgang echt baat bij gehad. De opvliegers, transpiratie en slapeloosheid vind ik absoluut niet het verschrikkelijkste van de overgang,” Jacquelin haar stem zakt een toon, alsof het delen ervan meer kost dan ze wil laten merken, “Ik herken mezelf niet meer in mijn gedrag. Dat ik slecht in mijn vel zit, reageer ik helaas vaak af op mijn naasten.” Ze laat een korte stilte vallen, alsof ze de impact van haar eigen woorden wil laten bezinken. 

Een aanzienlijk deel van de werkende vrouwen, namelijk vier op de tien, blijft stil over overgangsklachten. Ze zijn bang dat openheid hierover hun positie binnen het bedrijf kan verzwakken, bijvoorbeeld bij promoties of contractverlengingen. Dit blijkt uit een onderzoek dat het CBS en de TNO recent hebben gepubliceerd. “Ik durf niet met volle overtuiging te zeggen dat het bespreken van overgangsklachten met een leidinggevende absoluut geen negatieve effecten heeft op je loopbaan,” vertelt Bernice Bos, adviseur duurzame inzetbaarheid en loopbaanvragen aan de Hogeschool Windesheim. “Het is jammer maar aan de ene kant wel logisch dat niet alle vrouwen zich op hun gemak voelen bij hun leidinggevende. De overgang vinden veel werknemers- en gevers een privé en intiem onderwerp en laten we eerlijk zijn, niet iedere vrouw heeft een goede band met haar leidinggevende. Toch is het belangrijk dat vrouwelijke werknemers hun klachten bespreekbaar maken bij een leidinggevende. Alleen zo kunnen wij deze vrouwen verder helpen,” legt Bernice Bos vol optimisme uit. “We boden tijdens de Week Van De Overgang cursussen aan voor alle werknemers binnen Windesheim. Dit doen we omdat we tussen de 600 en 700 vrouwen in dienst hebben, die zich potentieel in de overgang kunnen bevinden. Voorgaande jaren boden we mede daarom een vrijblijvende cursus aan voor alle leidinggevende. In deze cursus konden ze meer over het onderwerp leren en dit in de praktijk beter toepassen. Helaas bieden we sinds kort deze cursus niet meer aan, omdat er te weinig animo is vanuit al onze leidinggevenden.” 

De onwetendheid binnen grote bedrijven wil Shirley Dinkgreve tackelen door de bewustwordingen te verbeteren. “Gerichte ondersteuning en voorlichtingen aanbieden op het gebied van de overgang is essentieel om het welzijn van vrouwen op de werkvloer te verbeteren. Meerdere partijen moeten het taboe rondom de overgang verbreken en eindelijk effectief gaan samenwerken. Denk aan de samenwerking tussen: bedrijfsartsen, overgangsconsulenten, hormoontherapeuten en HR.” Shirley geeft aan dat op dit moment de medewerkers van HR de missende schakel zijn in deze ketting. “Dat is echt enorm zonde!” pleit Shirley, die vrouwen wil aanmoedigen hun klachten niet langer te verstoppen.  

“Ondanks mijn koppige houding tegenover het aanpassen van mijn werkwijze, leer ik nu om steeds meer samen te werken met de overgang. Ik las tussen het werken door meer pauzes in, maak minder lange dagen en probeer minimaal één dag per week vrij te plannen. Ik probeer langzaam maar zeker te luisteren naar mijn behoeftes, want vijf jaar geleden had ik mezelf dit nooit toegestaan,” aldus Jacquelin.