Willem van Dijk groeit op in het jonge Dronten en werkt jarenlang als zorgadministrateur. Wanneer zijn vrouw ziek wordt, verandert zijn leven ingrijpend: de teruggetrokken man moet naar de voorgrond treden. Gevormd door zijn jeugd en zijn rol als vader, zoekt Willem altijd verbinding en harmonie. Nu, in de Week tegen Eenzaamheid, laat zijn verhaal zien hoe belangrijk contact met anderen is en hoe nieuwsgierigheid en betrokkenheid het leven kunnen verrijken. Hij heeft één duidelijke boodschap: ‘’Blijf nieuwsgierig en jezelf ontwikkelen, anders blijft je wereld beperkt.’’
Een nieuw begin in de Flevopolder
‘’De prachtige spierwitte schuren en felrode dakpannen ga ik nooit meer vergeten.’’
Als Willem op dertienjarige leeftijd voor het eerst Dronten binnenrijdt, ziet hij door het passagiersraam van de auto ‘’de mooie grote vlakte zonder bomen.’’ De eerste dertien jaar brengt hij door in het Drentse Hooghalen. ‘’Het dorp was toch wel een kleine wereld,’’ zegt Willem met een lach.
Het gezin verhuist naar Dronten, een plek in de jonge Flevopolder die nog weinig ontwikkeling kent. Zijn ouders hebben de instelling om iets op te bouwen in het nieuwe land. Hoewel ze van hervormde huize zijn, willen ze niet in ‘’hokjes’’ leven. ‘’We moesten niet in aparte groepjes leven, maar het samen doen.’’ Dat ideaal van samenleven ongeacht achtergrond of godsdienst, probeert Willem altijd al mee te geven aan zijn twee dochters.
Werkplezier dankzij collega’s
Het boerenleven van zijn jeugd fascineert hem nog altijd, maar hij heeft nooit boer willen worden. ‘’Vroeger kon een hele werkdag niet doorgaan als het slecht weer was, omdat er toen het nog minder landbouwmachines waren. Zo’n verloren werkdag, daar kon ik echt niet tegen,’’ zegt hij terwijl hij zijn handen in elkaar vouwt. Zekerheid en routine spreken hem meer aan en die vindt hij in zijn werk als zorgadministrateur.
Eenmaal in de zorg voelt hij zich ‘’geïnfecteerd’’, omdat je weet waar je het voor doet. ‘’Ik snap niet dat ik zo lang in die cijfers heb gezeten. Ik heb het helemaal gehad met die cijfers.’’ Hij is ervan overtuigd dat zijn collega’s destijds veel werkplezier bieden. ‘’We konden elkaar volledig vertrouwen, ook in lastige periodes waarin collega’s niet zeker waren van een langer contract.’’
Wilma
Goede sfeer en contact met mensen zijn onmisbaar voor hem. Vooral na het overlijden van zijn vrouw Wilma wordt een praatje maken met mensen belangrijker. Voor haar ziekte is Willem een teruggetrokken man. ‘’Toen ik Wilma ontmoette via mijn werk, was ze heel enthousiast en erg aanwezig. Dat vond ik zo leuk aan haar en zij voerde ook het woord in het gezin. Ik was meer op de achtergrond en ik vond dat wel fijn.’’
Wanneer Wilma niet meer goed kan praten door haar ziekte, moet hij echter uit zijn schulp kruipen. ‘’In het begin vond ik het wel moeilijk en vervelend, vooral toen ik haar als enige nog kon verstaan en voor een tijd haar tolk was.’’ Wanneer Wilma uiteindelijk niet meer kan praten, verloopt het overnemen van haar rol ‘’redelijk vloeiend’’. ‘’Het ging eigenlijk vanzelf, ik had ook niet echt een keuze.’’
Tegelijk vader en moeder zijn
De ‘moederrol’ in huis valt na het overlijden van Wilma weg en die rol neemt Willem op 62-jarige leeftijd, minder makkelijk over. De dochters van Willem zijn op dat moment 17 en 22 jaar. Hij helpt zijn dochters zoveel mogelijk, maar sommige kwesties zijn niet voor hem weggelegd als vader. ‘’Die moederrol overnemen kan eigenlijk niet, ik kan niet die twee rollen tegelijk vervullen,’’ hij schudt zijn hoofd.
Maakte het niet goed kunnen overnemen van de moederrol je onzeker in de opvoeding als vader?
‘’Nee, mijn dochters konden ook terecht bij mijn zus of bij iemand anders als ze daar behoefte aan hadden. En ik krijg soms juist te horen dat ik wel heel veel overheb voor mijn dochters,’’ zegt hij met tevreden blik.
Willem vindt het belangrijk dat zijn dochters financieel stabiel leven. ‘’Ik heb best lang zakgeld of de zorgverzekering betaald en dat is misschien overdreven, maar ze kunnen nu heel goed omgaan met geld. Ik kan prima in mijn bestaan voorzien met wat ik heb en voor jongere mensen is het voor de toekomst handig om te kunnen sparen bijvoorbeeld.’’
Een bijzondere band
De band met zijn dochters wordt hechter na Wilma’s overlijden. ‘’Vroeger kreeg ik ook veel dingen niet mee, omdat ik aan het werk was. Dat vind ik af en toe wel jammer, maar nu heb ik een bijzondere band met mijn dochters. We kunnen nu ook andere en diepe gesprekken voeren dan vroeger.’’
Zijn dochters omschrijven hem als zorgzaam, misschien zelfs té zorgzaam. Ook nu, terwijl ze rond de dertig zijn, voelt hij de drang hen te beschermen. Lachend zegt hij met handen op zijn knieën: ‘’Als ze dan ergens tot laat bij een vriendin zitten, kan ik nog steeds niet echt rustig slapen. Ik denk dat iedere ouder dat wel heeft.’’
Waar komt dat streven naar harmonie vandaan?
Willem verklaart zijn verzorgende inslag aan zijn jeugd. Als middelste van vijf kinderen zorgt hij graag voor harmonie tussen jongere en oudere broers en zussen. ‘’Ik zorgde dan ook graag voor de verbinding tussen de jonge en oude kinderen.’’
Tegelijk ziet hij zijn drang naar harmonie als valkuil. Willem geeft aan dat hij soms conflictvermijdend is en dat dat er toe kan leiden om ‘’alles op zekerheid te willen doen.’’ ‘’Ik moet ook leren om meer los te laten en niet alles in het leven proberen te plannen. Met name vroeger had ik dat misschien anders moeten doen.’’ Zijn dochters leren hem minder vooruit te kijken en het leven op zich af te laten komen.
Vooral toen ze allebei uit huis zijn, merkt hij hoe stil het huis wordt. ‘’Ik kreeg pas door, nadat mijn jongste dochter uit huis ging, dat ik alleen was. Toen was ik ineens zelf aan de beurt.’’
Een effectief ‘’APK’tje’’
Dat alleen zijn valt hem zwaar in 2018 wanneer hij niet altijd weet wat hij moet doen en piekert over de toekomst. Daarom zoekt hij snel professionele hulp en dat werkt goed. Als hij voelt dat hij terugvalt in neerslachtige gevoelens of zich drukmaakt over later, is een gesprek met de praktijkondersteuner voor hem ‘’een soort APK’tje’’, gewoon even weer naar de basis,’’ zegt hij met een glimlach.
Om eenzaamheid te voorkomen is Willem actief als vrijwilliger. Zo is hij penningmeester bij verschillende stichtingen geweest. Ook was hij werkzaam in de bibliotheek en het hospice. Nu is hij te vinden in de tweedehands boekenwinkel Odd Fellows (BOF), waar zijn fascinatie voor geschiedenis terugkomt. Daarnaast helpt hij bij de oogst op de boerderij van zijn neef, dat voelt als ‘’bekend terrein’’ en geeft hem het gemeenschapsgevoel van vroeger.
‘’Blijf nieuwsgierig’’
Willem voelt zich mentaal en fysiek jonger dan zijn 74 jaar. Zijn dochters houden hem jong en hij wil met de tijd meegaan. Een gebroken arm tijdens het skiën een aantal jaar terug, maakt hem echter bewuster van zijn leeftijd. ‘’Ik had eerst wel een naïeve instelling dat alles gewoon door zou gaan tot in het oneindige. Alleen is dat natuurlijk niet zo. Ik schaamde me ook een beetje toen ik met die arm veel minder kon, ik zat toen in een soort ontkenningsfase dat ik ouder werd.’’ Inmiddels accepteert hij ouder worden meer en laat hij zware klussen aan anderen over.
Ontwikkeling en nieuwsgierigheid zijn voor Willem onmisbaar in het leven. ‘’Je moet jezelf ontwikkelen, ongeacht je leeftijd. Ik ken mensen die een fantastische opleiding hebben gevolgd, maar zich als persoon nooit hebben ontwikkeld,’’ zegt hij met verbaasde toon. ‘’Nieuwsgierigheid vergroot je wereld en houdt contact met anderen levend.’’ Juist in een tijd als de Week tegen Eenzaamheid benadrukt Willem hoe belangrijk het is om verbinding te zoeken en te onderhouden. Zijn woorden vatten hem samen: een zorgzame verbinder met een onophoudelijke nieuwsgierigheid.
