“Wacht even Cas, ik rond het af” Klinkt uit de woonkamer van Jules Sangiza. Hij is nog aan het bellen met zijn familie in Rwanda. De 39-jarige Rwandees is dertien jaar geleden naar Nederland gekomen voor de liefde. Eerst in Arnhem en nu al vijf jaar in Geesteren, een overwegend wit dorp. Hoe is het nu om in Geesteren te leven voor een donkere man?
Hoe was het toen je voor het eerst in Nederland kwam?
Toen ik hier voor het eerst hier in Nederland kwam, moest ik wel wennen. Het klimaat is hier heel anders dan bij ons. Bij ons hebben we een te maken met een nat en droog seizoen. Verder komt de temperatuur in Rwanda niet onder de 18 °C en is het rond de 25 °C het hele jaar door, dus toen ik hier kwam waren de winters, maar ook de lentes en herfst wel even wennen.
En de natuur?
De natuur is ook heel anders, hier is alles vlak, in Rwanda hadden we veel bergen.
Hoe was het bij jullie thuis in Rwanda?
Bij ons thuis hadden we het niet moeilijk. We woonden in een dorp, maar niet alle dorpen daar zijn arm. Doordat mijn moeder een kleine boer was hadden we altijd wat te eten. Door de handel die er daar is konden we ook nog van iets luxe genieten, ik had de mogelijkheid om te sporten en heb ook gestudeerd, dit was weliswaar met een beurs die ik had gekregen. Door al deze mogelijkheden was het voor mij makkelijker om aan een baan te komen.
Je woont nu in Nederland, vind je het leven hier makkelijker?
Nee, voor mij was het leven makkelijker in Rwanda. Ik had daar al mijn familie en vrienden dichtbij. Het is nu zo dat de kinderen alleen de neefjes en nichtjes van mijn vrouw zijn kant kennen. Dat vind ik wel jammer.
Wanneer ben je naar Nederland gekomen?
Dertien jaar geleden ben ik naar Nederland gekomen.
En waarom?
Ik ben hiernaartoe gekomen vanwege de liefde en ook vanwege het geld. Voor mijn toenmalige vriendin was het zeer moeilijk om in Rwanda te gaan werken, omdat zij wit was en de taal niet spreekt. In Nederland was dat anders, daar heb je als donker iemand een grotere kans om aangenomen te worden en mijn vriendin had hier al werk. Dus uiteindelijk heb ik mijn werk opgezegd en ben hiernaartoe gekomen. Ik heb hier gewerkt als krantenbezorger, automonteur en in de horeca. Verder heb ik ook nog bij Bolletje en met zonnepanelen gewerkt en ik werk nu in brandveiligheid via Firevault.
Waar heb in Nederland allemaal gewoond?
Toen ik hier kwam ben ik eerst in Arnhem gaan wonen en heb daar acht jaar gewoond. Daarna een kleine uitstap naar Nijmegen en ook weer snel terug in Arnhem. In 2020 ben ik in Geesteren gaan wonen.
Racisme is iets dat je veel hoort, wat zijn jouw ervaringen ermee?
In de dertien jaar dat ik in Nederland ben, waarvan vijf in Geesteren, ben ik voornamelijk in Arnhem en Nijmegen in aanraking gekomen met racisme. Ik ben één keer in Geesteren in aanraking gekomen met racisme. Dit was tijdens Oktoberfest in Kottink, daar kwam een dronken man naar mij toe en zei: ‘Wat doe jij hier zwarte piet.’ Ik heb daar zelf niet veel op gereageerd, en had daar ook niet de mogelijkheid toe, want de eigenaar van Kottink kwam al tussen ons instaan en loste het op.
Wat deed dat met je?
Discriminatie doet mij in principe weinig, die opmerking van zwarte piet was vervelend, maar ik wuif het van mij af. Ik vind veel goed, maar zodra je aan mij komt en gaat vechten, dat wil ik niet. Dat vind ik ook niet goed.
Geesteren is na wit ook nog een katholiek dorp, hoe zit dat met het geloof in Rwanda?
Rwanda is ook een katholiek land, dus daar had ik een voordeel mee. Ik denk ook dat mensen je sneller accepteren als ze weten dat je christenen bent.
Hoe is het je gelukt om onder de mensen te komen in een dorp dat toch veel ons kent ons is?
Dat ging in het begin moeilijk. Ik was nieuw en kende niemand. Toen mijn oudste zoontje naar de voetbal ging, ben ik er wat meer tussengekomen. Ik sprak daar ouders uit het team van mijn zoontje en die kom je later ook weer tegen bij de wedstrijden van STEVO 1. Toen ik volleybal ben gaan coachen en zelf bij Heren 1 ging spelen, hielp dat om mensen te leren kennen. Ook kwam de connectie met de buurt wat meer opgang en kende ik zodoende steeds meer mensen.
En denk je dat je huidskleur er ook wat mee te maken heeft?
Ja, dat denk ik wel. Doordat ik een andere huidskleur heb, kijken mensen vaak wat op, hierdoor is het al wat moeilijker om ertussen te komen.
En was de taal nog moeilijk?
Ja, ik woon nu al dertien jaar in Nederland, maar voor mij is de taal spreken nog steeds moeilijk. Kijk schrijven en lezen lukt mij wel, maar het spreken gaat moeilijk, omdat het mijn vijfde taal is. Mijn moedertaal is Kinyarwanda, verder spreek ik vloeiend Frans en Engels en ook vrij goed Swahili (de bovengenoemde talen zijn de officiële talen van Rwanda). Door al deze talen heb ik een heel groot en sterk accent. Ook denk ik dat het komt omdat ik wat ouder ben en het daarom moeilijk gaat
Zijn er nog duidelijke verschillen tussen Rwanda en Nederland?
Nederland is veel agressiever dan Rwanda. Ook is in Nederland veel meer criminaliteit dan Rwanda.
Waar kan dat aan liggen denk je?
In Nederland wordt er veel meer gedoogd. Waar je hier in Nederland gewoon een wiet kunt roken, staat er daar in Rwanda tien tot vijftien jaar celstraf op, dus kun je nagaan hoe dat met drugs zit. Verder is er bijna geen discriminatie in Rwanda. Het is een soort taboe, en er staat een grote celstraf op.
Nu je al dertien jaar in Nederland woont, voel jij je meer Nederlands of Rwandees? Ik zal mij altijd Rwandees voelen. Mijn ouders en familie wonen daar en de hele basis van mijn cultuur licht daar ook. Ik pas mij natuurlijk aan aan de Nederlandse waarden, normen en regels. Ook probeer ik zo goed mogelijk te integreren. Maar diep van binnen ben en blijf ik een Rwandees.
