Volgens de Inspectie van het Onderwijs is de leesvaardigheid van basisschoolleerlingen gedaald ten opzichte van tien jaar geleden. Tegenwoordig behaalt 50 procent van de kinderen, die het basisonderwijs verlaat, het beoogde 2F niveau terwijl het streven 65 procent is. Kinderen kunnen hier op latere leeftijd last van krijgen. Schoolprestaties verslechteren, daarmee eventueel ook hun latere maatschappelijke deelname.

De oorzaken hiervan worden breed en duidelijk benoemd door verschillende bronnen. Toch blijkt het lastig om hier werkende oplossingen voor te vinden. Daarnaast wordt het duidelijk dat zowel scholen als ouders en overheidsinstellingen naar elkaar wijzen voor het oplossen van dit probleem. Er wordt niet goed samengewerkt tussen de verschillende partijen waardoor het niveau op deze manier niet zal gaan stijgen. De zorgen worden geuit en beaamd maar het leidt niet tot voldoende actie. Dat het verslechterde leesvaardigheidsniveau een probleem is, daarover wijzen vrijwel alle neuzen dezelfde kant op. Hoe we dit probleem het beste kunnen aanpakken, daarover zijn de meningen in Nederland verdeeld. Zo zouden ouders hun kinderen bijvoorbeeld meer moeten stimuleren. Scholen moeten lezen op leukere manieren aanbieden en er meer aandacht aan besteden en de overheid zou betere kwaliteitseisen moeten stellen aan het lesmateriaal. Toch is de ouder eindverantwoordelijke van het kind. Ouders zouden deze verantwoordelijkheid moeten dragen. Om een zo breed mogelijk beeld te krijgen, hebben we de onderwijsinspectie, een basisschoolleerkracht, een docent Nederlands/ Baccalaureus, een Neerlandicus en een dagelijks bestuurder algemene onderwijsbond/actievoerder en voormalig docent gesproken over onze stelling;

“Het is de taak van ouders om kinderen te stimuleren met lezen.”

Quote van Aster Dijkgraaf (Wetenschappelijk medewerkster Onderwijsinspectie):

“In ons toezicht onderzoeken we of alle leerlingen onderwijs krijgen van voldoende kwaliteit. In dat kader onderzoekt de inspectie onder andere of het onderwijs in basisvaardigheden (waaronder leesvaardigheid) leerlingen en studenten voorbereidt op het vervolgonderwijs en de samenleving. Het is niet aan de inspectie om iets te vinden van de rol van de ouders. In het Peilingsonderzoek leesvaardigheid zien we overigens wel dat meer lezen buiten school samenhangt met hogere leesprestaties. Uit vragenlijstonderzoek in het kader van de peiling komt naar voren dat leerlingen vanuit thuis een geringe ondersteuning bij het lezen ervaren. Hieruit is te concluderen dat ouders meer zouden kunnen doen om het leesniveau van hun kind te verbeteren.”

Anine Toeter

Quote van Agnes Meinema (Leerkracht van een vrije basisschool):

“Bij ons op de vrije school merk ik dat ouders bewust heel veel aandacht besteden aan het lezen. Dit zorgt ervoor dat de kinderen bij mij in de klas al heel veel uit zichzelf lezen. De school biedt daarnaast de officiële methodes, die meer gericht zijn op begrijpend lezen, maar ook proberen we op school meer variantie aan te brengen. Het kan kinderen die moeite hebben met lezen enorm helpen om het schoolwerk mee naar huis nemen om daar extra te oefenen. Iedereen kan technisch lezen aanleren, het is een soort trucje. Belangrijk is dus dat dit wordt aangevuld zodat de kinderen zich verder kunnen ontwikkelen, hier komen de ouders in beeld. Ik denk dat veel ouders vanuit huis het lezen niet genoeg stimuleren. Voor ouders zou het goed zijn te reflecteren op hun mediagebruik en daarmee ook de effecten die deze hebben op bijvoorbeeld hun kinderen.’’

Kika Cremer

Quote van Teun Kaptein (Docent Nederlands & Baccalaureus):

“Ik vind dat ouders kinderen al vroeg kunnen stimuleren door kinderen in aanraking te brengen met boeken, door met hen prentenboeken te bekijken, verhaaltjes en versjes voor te lezen. Door regelmatig met je kind(eren) naar de bibliotheek te gaan en daar met hen, zelf of samen boekjes uit te kiezen. Door naar kinderenvoorstellingen te gaan met je kind en daar boekjes van in huis te nemen (peppa big, Nijntje, Kikker…) stimuleer je ze om deze te bekijken. In een later stadium kan je kinderen ook stimuleren door thuis een rijke taalomgeving te creëren, door boeken te kopen in boekenwinkels of rommelmarkten. Door als ouder zelf ook te lezen en hier tijd voor te nemen, wordt het ook voor kinderen vertrouwd.”

Marissa Wedman

Quote van Marc van Oostendorp (Neerlandicus): –

“Je kunt ouders natuurlijk nergens toe verplichten, maar ik denk wel dat als de ouders niet op de een of andere manier meehelpen stimuleren, het heel lastig wordt. Maar als de ouders zelf niet kunnen lezen of daar moeite meehebben, dan wordt het een lastig verhaal. Het is dan de taak van de school en de docent dat die kinderen extra aandacht moeten krijgen op het gebied van lezen. Ook zijn gesprekken met zulke ouders belangrijk om te voeren, want zij kennen wellicht niet het belang van het lezen. Als de ouders dan weten dat het belangrijk is, dan kunnen ze dat thuis ook meegeven aan het kind. In plaats van dat je in een tweestrijd komt met ouders. Ouders moeten begrijpen dat het essentieel is, dat hun kinderen goed moeten kunnen lezen. Want als ze dat niet kunnen, kan dat hun latere maatschappelijke deelname negatief beïnvloeden.”

Jesper Vooijs

Quote van Thijs Roovers (Dagelijks bestuurder algemene onderwijsbond, actievoerder en voormalig docent):

“Ik vind opvoeden van kinderen de taak van ouders. Daar hoort lezen ook bij. Ik heb er natuurlijk wel mijn eigen ideeën bij. Maar als ouders ervoor kiezen om kinderen niet voor te lezen of het goede voorbeeld te geven. Wie ben ik dan om daar over te oordelen? Ik heb ook veel lesgegeven in Amsterdam-West, en daar hebben ouders echt wel andere problemen dan met hun kinderen naar de bieb gaan. Die mensen zouden daar dan eigenlijk ondersteuning in moeten krijgen. Want de ideale situatie is natuurlijk wel dat ouders ook met hun kinderen lezen.”

Isa Mellema

Conclusie:

Uit de antwoorden van onze stelling concluderen wij dat onze bronnen het eens zijn met de stelling. Ouders kunnen wel degelijk bijdragen aan het motiveren van kinderen om thuis te gaan lezen. Wat vaker als voorbeeld wordt benoemd is dat ouders thuis hun kinderen kunnen stimuleren door een verhaaltje voor het slapen samen te gaan lezen, of kinderen meenemen naar de bibliotheek. Wel begrijpen onze bronnen dat het misschien niet voor elke ouder zo gemakkelijk is om hun kinderen bij te staan met lezen, ze zijn immers geen docent. Er wordt wel gesuggereerd om ouders opgang te helpen door bijvoorbeeld extra leeswerk mee te geven naar huis, zo zien de ouders ook wat de kinderen precies lezen en hoe zij hier hun bijdrage aan kunnen leveren. De bronnen hebben vooral tips meegegeven en hun mening.