Slechte salarissen, vergrijzing en extreme werkdruk; al sinds eind jaren ’90 kampt Nederland met een serieus lerarentekort. Ondanks forse investeringen blijft het aantal leraren en studenten aan de lerarenopleidingen krimpen. Meerdere organisaties pleitten al jaren voor verschillende oplossingen voor dit probleem, zo nu ook de Algemene Onderwijsbond. In een artikel op de website van de onderwijsbond pleit de voorzitter voor een gratis lerarenopleiding, of zelfs een academie, vergelijkbaar met die van de politie. Dit zou de drempels voor mensen die het leraarschap overwegen wegnemen en de overstap voor werkende mensen of zij-instromers eenvoudiger maken. Hoewel dit allemaal mooi klinkt, zijn er veel mensen die deze visie niet delen en kritiek hebben op het idee van een gratis lerarenopleiding.
Jan Bransen, Hoogleraar aan de Radboud Universiteit, denkt niet dat een gratis lerarenopleiding een goed idee is. ‘Ik kan me niet voorstellen dat het veel zal uitmaken. Een gratis lerarenopleiding heeft alleen maar korte termijn voordelen, maar als er lange termijn nadelen aanzitten, omdat je in een hondenbaan terecht komt, dan wil je niet eens dat je hiermee mensen naar het leraarschap lokt. Als het gratis maken van de opleiding de enige reden is waardoor deze mensen zich laten motiveren, dan moet je ze niet willen.’ Bransen ziet een compleet andere oplossing voor zich als het gaat om het lerarentekort. ‘Doe niet moeilijk over de bevoegdheden en beroepseisen. Besef dat onderwijs voor een flink deel van de tijd ook gewoon ‘kinderopvang’ is. Als je de kinderopvang-functie onderscheidt van de doceer-functie, zijn er allerlei activiteiten die gedaan zouden kunnen worden onder begeleiding van allerlei andere mensen. Laat leerlingen ergens in de samenleving iets goeds doen in de vorm van maatschappelijke stages, betrek bedrijven en instellingen in de buurt van de school bij het onderwijs en laat ze masterclasses geven.’
Ivar Noordenbos, woordvoerder van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap verteld hoe het Kabinet het beroep weer aantrekkelijker heeft geprobeerd te maken. ‘Het is heel belangrijk dat meer mensen kiezen voor een opleiding tot leraar. Dit kabinet heeft het beroep aantrekkelijk gemaakt door €1,5 miljard te investeren in de salarissen van leraren in het primair onderwijs en het verlagen van de werkdruk.’ Ook deelt hij de ervaring met de eerder genomen initiatieven om het lerarentekort op te lossen. ‘Tot en met dit collegejaar was er een halvering van het collegegeld in het eerste studiejaar. Dit is een relatief dure maatregel waarvan de effectiviteit onvoldoende is aangetoond. Het collegegeld lijkt niet een obstakel te zijn om leraar te worden. We willen meer inzicht krijgen in wat nu kan werken om meer mensen naar tekortsectoren te krijgen. Tenslotte geldt dat dat gezien de financiële omvang, een besluit over al dan niet gratis lerarenopleiding aan een volgend kabinet is.’