Jorne Vriens, een 32-jarige kunsthistoricus met een passie voor moderne en hedendaagse kunst, heeft zijn carrière zien veranderen van kunstcriticus tot docent aan de Amsterdamse Hogeschool van de Kunsten (AHK). Echter ook in zijn vrije tijd omgeeft hij zich graag door kunst. “Het klinkt misschien eenkennig maar als het weekend aanbreekt, weet ik eigenlijk niks leukers dan de trein te pakken en naar een museum te gaan in Nederland of soms zelfs in het buitenland.” Een schuldig lachje volgt en zijn gezicht licht op; zijn passie wordt volledig erkend door zijn lichaamstaal.
Vriens vertelt over zijn recente ervaringen bij tentoonstellingen, waaronder ook die van Nan Goldin in het Stedelijk Museum. Lustig begint hij uit te leggen wat Nan Goldin tot nu op 70-jarige leeftijd al heeft bereikt als fotografe en hoe dat voor de grote stromen aan jong publiek zorgt. Volgens Vriens is Goldin een vrouw die in de jaren 80 opkwam voor de Aidspandemie die toen in New York plaatsvond. Daarnaast heeft ze zich volgens hem activistisch opgesteld tegen problematische sponsors van verschillende musea, wiens naam groot op de gevel stond afgebeeld terwijl ze hun geld niet op een nette manier hebben verdiend. “Ik heb het idee, dat als de tentoonstelling heel erg de urgentie in het onderwerp heeft zitten, dat het súpermakkelijk is om een betrekkelijk jong publiek binnen te halen. Dat zie je nu dus met Nan Goldin’s fotogalerij. Als ze dat goed weet te vertellen, dan komt het écht wel. De mensen kennen haar als een stoere vrouw, een vrouw die belangrijke onderwerpen aansnijdt. En als je dan naar die tentoonstelling gaat, krijg je dat gevoel. Maar ook als je kijkt naar de bezoekers, heb ik het idee dat dit mensen zijn zoals jij en ik. Dit zijn jonge mensen. Dat vind ik echt geweldig”, aldus Vriens.
Diepgang van kunst in het gedrang
Door het inzetten van sociale media, kan er ook een bepaalde doelgroep naar een tentoonstelling worden getrokken. Wanneer Vriens de samenwerking tussen het Rijksmuseum en Pokémon als recent en controversieel voorbeeld opbrengt, begint hij direct twijfelachtiger te klinken. “Ergens vind ik dat heel vet, want ja, er zijn ongetwijfeld heel veel mensen die nooit naar het Van Gogh zouden zijn gegaan, als ze geen selfie konden maken met Pikachu of misschien zelfs om dat begeerde Pokémonkaartje te kunnen ophalen na een speurtocht… Maar tegelijkertijd is het wel een beetje de vraag, gaat het dan nog wel over de kunst? Die mensen heb je nu in een museum, maar maken zij wel iets mee waardoor zij een beetje dichterbij het oeuvre van Van Gogh komen? Ik twijfel daaraan, ik zeg niet dat het niet zo is hoor… Maar ik weet niet zeker of het nou zo’n goed idee is.”
Eigen generatie
Met zijn leeftijd past Vriens niet in het stereotype plaatje van zakkerige overpeinzende senioren die grotendeels de kunstkritiek lijken te vertegenwoordigen. Doordat hij naast zijn docentschap in het bestuur zit van een beroepsvereniging die opkomt voor kunstcritici en -journalisten in Nederland, wil hij ook nog het werk van andere jonge professionals stimuleren. “Ik vind het echt heel leuk. Voor mensen van onze leeftijd die in dit vak zitten is het niet te doen om daar echt fulltime van te leven, en daar proberen wij ons hard voor te maken.” Daarbij komt ook nog zijn inzet voor het online magazine Hard//Hoofd. Als redacteur redigeert hij ingestuurde opiniestukken en recensies over exhibities. “Op die manier hoop ik ook altijd nog een beetje jong en ambitieus talent van Nederlandse kunstschilders te bevorderen.”
Rustig en opbouwend deelt Vriens zijn inzichten over de relatie tussen jongeren en kunst, waarbij hij de invloed van schermcultuur opmerkt maar er toch een optimistische kijk op heeft. Zo benadrukt hij het belang van aandacht en concentratie bij het beschouwen van kunst. Kunst is niet altijd automatisch even spannend en het moet concurreren met de vele prikkelingen die een beeldscherm heeft, stelt hij. “Als je voor een statisch beeld als een schilderij staat, dan moet je er zelf iets mee. Je moet er zelf met nauwkeurigheid ernaar kijken, een manier van kijken die een bepaalde rust vereist. Met een begrijpende ondertoon vult hij aan: “Soms heb ik het idee dat dit een uitdaging is voor de generatie waar ik zelf ook onderdeel van uitmaak. En het is niet dat de jeugd reeds is verpest, echt niet. Nogmaals, ik ben 32.”
