Sinds de promotie van Ozempic van onder andere Elon Musk en Kim Kardashian in 2018 is er veel vraag naar het diabetesmedicijn. Nederland kent ongeveer een miljoen diabetes patiënten, waarvan 40.000 patiënten Ozempic als medicatie heeft. 5 jaar later is er een wereldwijd tekort aan Ozempic en maken gebruikers zich zorgen. „Andere diabetesmedicatie dan Ozempic werkt niet voor mij en neemt daarnaast ook grote risico’s met zich mee’’.
„Wat een verschil’’ zegt Tanja Leuven met een glimlach terwijl ze een foto van haarzelf vasthoudt van drie jaar geleden waarop ze 50 kg meer woog dan nu. Van jongs af aan heeft Tanja diabetes type 2. Na jaren experimenteren met allerlei soorten afslankmiddelen, werd haar drie jaar geleden Ozempic voorgeschreven door haar huisarts. „Mijn leven veranderde compleet. In het eerste jaar dat ik Ozempic gebruikte viel ik 20 kg af. Na drie jaar staat de teller inmiddels al op 50 verloren kilo’s’’ zegt Tanja tevreden.
Zorgen om tekort
Maar toch maakt Tanja zich zorgen. Sinds begin dit jaar is er een wereldwijd tekort aan Ozempic. Nog niet eerder was er zoveel vraag naar het diabetesmedicijn van de Scandinavische producent Novo Nordisk. Een van de oorzaken van de toenemende vraag aan Ozempic en een schrijnend tekort aan de mediactie is dat mensen met obesitas ook gretig gebruik maken van de medicatie. De werkzame stof in Ozempic is semaglutide. Semaglutide zorgt ervoor dat de bloedsuikerspiegel wordt verlaagd en daardoor de eetlust afneemt. Doordat de eetlust behoorlijk afneemt is Ozempic een ideaal hulpmiddel voor mensen met obesitas. En daar ontstaan de zorgen van Tanja. „Ik snap het heel goed dat mensen met obesitas gebruik maken van Ozempic, maar het moet niet ten kosten gaan van diabetes patiënten zoals ik. Ik weet zelf hoe bevrijdend en gelukkig het voelt om zoveel kilo kwijt te raken en zoveel gewichtsverlies gun ik mensen met obesitas ook, maar zonder Ozempic kan ik in principe weinig en dat is wel frustrerend voor mij en, ik denk, ook voor andere diabetes patiënten die afhankelijk zijn van Ozempic. Ik vind dat mensen met diabetes voorrang moeten krijgen op Ozempic’’.
Verboden
In Nederland is het verboden om Ozempic uit te schrijven aan mensen met obesitas. Toch gebeurt het wel. Marcel de Vries is internist nefroloog in Ziekenhuis Groep Twente in Almelo en ziet het vaak voorkomen dat Ozempic wordt voorgeschreven aan mensen met obesitas. „Het voorschrijven van Ozempic aan mensen met obesitas is eigenlijk een grijs gebied. De semaglutide dat verwerkt zit in Ozempic is eigenlijk de reden dat het niet als verboden wordt gezien. Semaglutide mag worden voorgeschreven aan mensen met obesitas omdat de stof gewichtsverlies flink bevordert. De dosering semaglutide in Ozempic is vele malen hoger dan de dosering liraglutide in het afslankmiddel Saxenda. Liraglutide zorgt voor de controle en beheersing van het lichaamsgewicht, terwijl semaglutide er voor zorgt dat een persoon makkelijker zijn of haar lichaamsgewicht verliest. Mede hierdoor schrijven bijvoorbeeld huisartsen Ozempic eerder voor dan Saxenda, omdat de persoon met obesitas snel zijn lichaamsgewicht wil verliezen. Het voorschrijven van Ozempic aan mensen met obesitas noemen wij ook wel ‘off-label’, omdat het voorschrijven van semaglutide wel legaal is’’ zegt De Vries. „In landen als Amerika en Duitsland is de regelgeving soepeler op het gebied van uitschrijven van Ozempic. Ik verwacht dat binnen een aantal jaar het voorschrijven van Ozempic in Nederland ook legaal wordt’’.
Weinig invloed van producent
Bij de producent van Ozempic, Novo Nordisk, hebben ze weinig invloed op de voorschrijvingen geeft Hayden Lutek, Manager Public & Corporate Affairs bij Novo Nordisk, aan. „Als verantwoordelijke leverancier kunnen wij alleen prioriteit geven aan het gebruik van onze geneesmiddelen bij de goedgekeurde indicaties. De beslissing over het voorschrijven van geneesmiddelen, on- en off-label, ligt volledig bij de beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg’’. Daarnaast is Lutek op de hoogte van de wereldwijde tekortkomingen van Ozempic. „Het is natuurlijk vervelend dat er het afgelopen jaar een tekort was betreft Ozempic. Tegelijkertijd leveren Ozempic aan meer patiënten dan ooit te voren in Nederland en blijven we vanzelfsprekend investeren in het verhogen van de productiecapaciteit, zodat we zoveel mogelijk op aanvraag kunnen leveren’’.
Hoop
Maar er is hoop voor Tanja en de andere 40.000 Nederlanders met diabetes die Ozempic gebruiken. Het KNMP (Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering van der Pharmacie) meldt dat er in de laatste twee weken van oktober geen meldingen binnen zijn gekomen van apothekers die aangeven dat er tekorten zijn aan Ozempic. Het KNMP houdt al bijna 20 jaar als enigste instantie in Nederland statistieken bij over geneesmiddelen tekorten. Dit gebeurt na meldingen van apothekers die geverifieerd worden bij de fabrikant. Sonja Steenhuis, werkzaam bij het LNA (Laboratorium der Nederlandse Apothekers) een onderdeel van het KNMP, is positief gestemd over de laatste meldingen. „Het is goed om te horen dat er de laatste twee weken van oktober geen tekortkomingen waren van Ozempic. Hier uit blijkt dat Novo Nordisk er alles aan doet om de productiecapaciteit te verhogen. Wel wil ik graag benadrukken dat de tekortkomingen van Ozempic niet alleen komen van de mensen met obesitas die Ozempic gebruiken. Zoals Novo Nordisk zelf aan gaf ligt het voorschrijven van Ozempic volledig bij de beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg en is het voorschrijven van semaglutide legaal in Nederland”.
Beeld; Pixabay